Archief | mei, 2012
28 mei

De winkel opnieuw uitgevonden

We zijn er de laatste jaren aan gewend geraakt, winkels worden groter en groter, volgens de één of andere verzonnen wetmatigheid. Ze hebben dus meer ruimte nodig en ‘dus’ is het noodzakelijk perifere winkelcentra aan te leggen ten behoeve van de vooruitgang van onze maatschappij. Mega Malls in de rol van een moderne Toren van Babel, inclusief de groeiende spraakverwarring tussen retailers, tussen retailers en de overheid, en tenslotte tussen retailers en hun potentiële klanten, de consumenten.
Want die consument wil helemaal geen Mega Mall, als dat hem (haar) zijn stadscentrum kost. Die wil een passend (niet noodzakelijkerwijs breed en diep) aanbod aan goederen en diensten op een zo goed mogelijk bereikbare plaats. En, hoewel niet te ontkennen valt dat die Mega Malls veel bezoekers trekken, als dat gewenste aanbod niet op de juiste plaats beschikbaar is, dan pakt hij zijn iPad en bestelt hij on-line. Krijgt Molenaar tóch nog gelijk!

Volgens mij is de doctrine van groot, groter, grootst ouderwets en onnodig. Moderne winkels met volledig geïntegreerde Bricks&Clicks formules zullen op een kleiner oppervlak hun assortiment deels fysiek, deels virtueel, presenteren in een winkel die qua beeld en sfeer optimaal aansluit op de belevingswereld van de beoogde klanten. Kortom, minder spullen, en meer beleving op minder dure meters VVO. Dus ook minder huur, minder energiekosten, minder personeel en, natuurlijk, minder voorraadkosten. Want zo’n innovatieve formule heeft het grootste deel van de voorraad, voor de winkel én voor de webshop, gewoon in een centraal magazijn liggen, op goedkope vierkante meters. De tijd dat winkels vooral alles voor iedereen wilden betekenen is immers allang voorbij. Uiteraard blijven er, ook in fysieke zin, grote winkels over. Maar ook die grote winkels (V&D voorop) verhuren een steeds groter deel van hun winkeloppervlakte aan derden, die via grotere of kleinere shop-in-the-shop’s een meerwaarde geven aan het warenhuis, zonder onnodige kosten en investeringen in zaken die niet tot de core business horen. En waarbij men een té klein marktaandeel heeft om zelf profitabel de strijd met de specialisten aan te gaan. Maar ook het gloednieuwe modepaleis van Blijdesteijn in Tiel oogt groter dan de vorige winkel, maar is in feite kleiner omdat ook hier veel ruimte wordt gegeven aan shop-in-the-shop’s. Zodat Blijdesteijn nu, bijvoorbeeld, een mooie schoenwinkel kan presenteren zonder met dit ‘branchevreemde’ assortiment zelf bemoeienis mee te hebben. Dat zien we, o.a., ook terug in de koffieshop.

Tegelijkertijd levert het bricks&clicks concept bestaansmogelijkheden voor superspecialisaties, de “Micro-shops” waarop ik mijn studenten al vijf jaar lang heb laten experimenteren. Micro-shops leveren, in historische pandjes, als onderhuurder van (te grote) winkelpanden, via Shop-in-the-shop of kiosk, een duidelijke bijdrage aan de aantrekkelijkheid van (vooral) stadscentra. Dat komt niet alleen door het unieke, smalle maar diepe, assortiment, maar vooral omdat ze ons vaak zo statische winkellandschap verrijken met afwisseling, levendigheid en verrassing. Op een zo gering aantal vierkante meters dat de prijs daarvan er eigenlijk niet toe doet. Toch is het lastig, en mijn studenten liepen daarop ook vaak vast, om daarmee op de klassieke manier geld te verdienen. Bricks&Clicks is dan niet alleen een goede manier om de voorraadkosten laag te houden en nee-verkopen te vermijden, maar helpt de winkel ook aan klanten, en dus aan omzet, die buiten het fysieke bereik van de winkel vallen. Sociale Media kunnen worden ingezet om zonder veel out-of-pocket kosten zowel nieuwe klanten te genereren, als om bestaande klanten aan de winkel te binden. Als middel ook om mond-tot-mond “reclame” te realiseren, toch vanouds de meest geloofwaardige manier van commerciële communicatie.

Het retaillandschap zal over tien tot vijftien jaar beslist verrijkt zijn met themaparken, die, anders dan de huidige meubelpleinen en Mega-Malls, de klant laten beleven hoe hij zijn leven, thuis óf zakelijk, vorm kan geven. Het ‘Lifestyle Village’ dat de Mandemakers groep realiseert in het Zeeuwse Hulst, is daarvan een leuk voorbeeld. Hoe de binnenstad daarvan optimaal kan profiteren, is iets waarvoor ik een oplossing moet verzinnen, maar daarover later. Zo’n themapark beslaat al gauw 50.000 m2 maar voor andere themawinkels is wat minder ruimte nodig, zoals Tieleman Keukens in Middelharnis aantoont. Die leveren en monteren nog steeds keukens, maar in hun gloednieuwe en duurzame showroom toont het bedrijf niet alleen 70 soorten keukens, maar biedt hun klanten toch vooral een kookbeleving. Minder spullen per vierkante meter, en meer beleving, bricks&clicks, ze zijn niet voor niets tot Beste Zelfstandige Winkel van 2011 verkozen. Maar voor een nieuwe winkelformule met een totale mediabeleving is niet meer nodig dan 2000 m2 VVO, waardoor een dergelijke winkel, met de noodzaak van frequent bezoek, nog wel in de binnenstad een plekje kan krijgen. Daarover een volgend blog, maar de volgende week wil ik het vooral hebben over hoe totale integratie van bricks&clicks in de modewereld zal leiden tot verhoogde omzetten via verlaagde kosten, in aantrekkelijkere winkels. Wie eerst, is de vraag in deze barre tijden.

Advertentie

Tags: , , , , , , ,

Schooldrama in Zwammerdam?

27 mei

Inwoners van Rijn- en Gouweland, medeburgers

De openbare basisschool De Zwanenburcht in Zwammerdam gaat dicht! Hoewel de school over 8 leerjaren verspreid nauwelijks 30 leerlingen telt, en het dorp over een goede Christelijke school beschikt, bewegen een aantal ouders hemel (nou ja) en aarde om ‘hun’ school in stand te houden. Terwijl een kind kan begrijpen dat je, met gemiddeld vier leerlingen per ‘klas’ toch nauwelijks verantwoord onderwijs kunt uitserveren. Daarbij, die kinderen zitten jarenlang steeds in hetzelfde groepje, weinig inspirerend, en je zult maar slecht met één of meer uit die ‘klas’ kunnen opschieten, drama’s!
Maar ja, medeburgers, de betrokken ouders wilden het graag en koepel Sopora was zo dom om hen uitzicht op een verre toekomst te bieden. Twee scholen in één dorpje, en de meerderheid van de ouders stuurt zijn kinderen naar de Christelijke school. Dát is altijd zo geweest, en, tenzij er wilde bouwplannen zouden bestaan, blijft dat zo. Waarop was die hoop op een aanzwellend leerlingenaantal dan gebaseerd? Op een nieuw en uitdagend onderwijssysteem alleen? Ten koste van die andere school? Het lijkt meer een kwestie van opportunisme, eerlijk gezegd. Gewoon de eerste stap zetten en maar kijken waar we terecht komen. Als Sopora direct had gezegd wat ze nú zeggen, namelijk dat er geen geld én geen didactische basis is om die school door te zetten, hadden ze even een hoop heisa gehad, maar dan was het over en uit geweest. Nu lijkt het verhaal een etterend gezwel te worden, waarin politici, puur om partijpolitieke redenen, naar hartenlust zijn gaan roeren.

Want als die ouders écht die school zo belangrijk vinden, moeten ze die maar betalen, lijkt me. Gewoon als bijzonder neutraal onderwijs inschrijven, de rijksbijdrage innen en de rest zelf bijpassen. Niets meer te maken met gemeente of Sopora! Tenslotte, medeburgers, zijn de scholen voor Bijzonder Christelijk Onderwijs zonder enige rijksbijdrage gesticht. Maar in deze tijd van bezuinigingen verwachten dat Sopora dat geld wel onttrekt aan hun andere scholen is wel wat veel gevraagd. Er ís toch Basisonderwijs in Zwammerdam?

Medeburgers, wat die politici betreft, de meesten hebben gewoon kilo’s boter op hun hoofd. Immers, zij zijn toch van harte meegegaan met de privatiseringsgolf die er in Alphen toe leidde dat instanties als Wonen Centraal, Participe, SWA, Theater, Sportspectrum, Bibliotheek én Sopora ‘op afstand’ werden gezet. Deze stichtingen moesten het verder zelf maar uitzoeken, met een jaarlijkse bijdrage vanuit de gemeente als basis voor hun budget.
Tja, dat ze daarmee ook de controle over die instanties, en vooral over datgene waar die instanties meer bezig waren, kwijtraakten, daarover werd liever niet nagedacht. Het geloof in de ideale geprivatiseerde wereld was (en is) wijdverbreid, ook buiten VVD-kringen. Maar om de haverklap blijkt er weer eens iets niet te kloppen, regelmatig komen er verzoeken om financiële bijstand, zodat de gemeenteraad zich niet alleen graag met die stichtingen wíl bemoeien, maar ook móet bemoeien. Van ‘de eigen broek ophouden’ is geen sprake, terwijl het, in theorie, toch zo zou moeten zijn dat zo’n stichting gewoon geheel of gedeeltelijk failliet zou moeten gaan als de dienstverlening niet aansluit bij wat de klanten willen, of als ze hun bedrijfskundige zaken niet op orde hebben. Nou, medeburgers, elke dag opnieuw ziet U dat het tegendeel het geval is. Ook in Rijn- en Gouweland, fusie of geen fusie!

De werkelijkheid is natuurlijk dat er helemaal geen sprake is van ‘afstand’, bestuurlijk niet, en persoonlijk al helemaal niet. Het is nog veel erger. Omdat deze stichtingen, heel anders dan de liberale filosofie die erachter zit, in feite gewoon monopolist zijn (de afdeling groenvoorzieningen werkt écht niet anders) bepalen ze voor een groot deel de werking van de plaatselijke democratie, terwijl ze daarvoor NIET op het matje geroepen kunnen worden. Raad noch college, Zwammerdam heeft het net weer bewezen, hebben grip op ‘hun’ uitvoeringsorganisaties. En waar ze dat wél hebben, namelijk over de vraag waarmee die organisaties zich moeten bezighouden, doen ze er niets mee. Zo kan het gebeuren dat het inmiddels beruchte Participe cursussen organiseert waarvoor vele particuliere organisaties in onze gemeente veel beter gekwalificeerd zijn. De politiek zag het gebeuren, en keek ernaar!

Het moet duidelijk zijn, medeburgers, dat deze constructie niet werkt omdat deze niet kán werken. Of de gemeente doet haar klussen zelf, óf laat deze, onder strikte condities, over aan derden. Als gemeente en/of gemeenteraad vervolgens vinden dat die hun werk, of een deel van dat werk, niet goed doen, zoeken ze een organisatie die dat beter kan. Nu staan die organisaties op afstand, wanneer hen dat goeddunkt, en vormen ze een deel van het gemeentelijk apparaat, wanneer hen dat goeddunkt. Zolang de raad dát accepteert, accepteert ze dat een belangrijk deel van datgene waarvoor de gemeente verantwoordelijk is, zich voltrekt buiten democratische controle om. Zolang ze dát accepteert, huilt ze krokodillentranen om de Zwanenburcht in Zwammerdam. Het ‘wanbeleid’ van Sopora is, in de huidige situatie, geen punt voor de gemeenteraad, tenzij de raad De Zwanenburcht extra financiert, wat natuurlijk helemaal dom beleid zou zijn.
Want dan weten al die andere stichtingen ook wel wat te vinden……

Tags: , , , , ,

Bezuinigen moet, maar niet door mij!

20 mei

Zaterdagavond was mijn vrouw uitgenodigd deel te nemen aan het Debatop2 (Ned 2) over de effecten van het ‘Voorjaarsakkoord’ op bedrijven en particulieren. Hoewel niet specifiek Alphens, heeft dat ‘akkoord’ natuurlijk ook effecten op de ondernemingen en particulieren van onze ABR fusiegemeente.
Nou moet ik zeggen, ik ben wel vaker bij televisieopnames geweest, dat de organisatie mij positief verraste. Alles netjes geregeld, genoeg (gratis) consumpties in een mooie locatie met een goede catering, en nog reis en parkeergeld vergoed. Prettige mensen, geen stressy toestanden, je voelt je snel thuis, en dat was duidelijk ook de bedoeling.
Wel was het grappig te zien dat ‘de klagers’ en ‘de redelijken’ niet alleen in de uitzending in blokken tegenover elkaar zaten (met het echte publiek aan de derde zijde), maar dat ze ook vooraf in aparte ruimtes werden gezet. Tenslotte was het de bedoeling de discussie tijdens de uitzending plaats te laten vinden. Fysiek contact was daar niet mogelijk, omdat de microfoons aan het hoofd én aan de stoel vast zaten. Gelukkig was er naderhand wel een gezamenlijke borrel!

Enfin, de vraag ging natuurlijk over wat ik al in de titel stelde. Natuurlijk is het vervelend dat de ‘500 kilometer’ regeling vervalt, want daarmee valt voor veel mensen met een leaseauto een voordeel weg. Nou is dat, tenslotte heb ik een leven vol leaseauto’s achter me, volgens mij de meest voorkomende belastingfraude, dus in allerlei opzicht werd het tijd die regeling, die uiterst lastig te controleren is, overboord te zetten. Maar ja, de betrokkenen moeten nu verder van hun voordeeltje afzien. En de man (met de onwaarschijnlijke naam Cappie) die wél toegaf een ton te verdienen gaat natuurlijk niet écht arm leven doordat hij nu € 400 Euro in de maand moet gaan betalen. Juist omdat ík altijd braaf mijn bijtelling heb betaald, kan ik daar, nét als praktisch iedere aanwezige, ook moeilijk medelijden hebben. Meer gaan fietsen, zoals mijn vrouw al suggereerde. Ook voor mij voorheen geen optie, maar als je maximaal 12 kilometer van je werk zit……Desnoods een elektrische, toch?
Maar ook bij onze dekdekker kun je wat vragen zetten. Mijn zoon zit in de transportwereld, en dus weet ik iets van prijzen. Een bestelbus van € 40.000 lijkt me dan wel erg duur, eerlijk gezegd, en beslist minder handig om ook privé mee te rijden. Kortom, dat wel weer zo’n combi geval zijn, en voor een gecalculeerd belastingbedrag van € 4.500 kun je er best een klein privé autootje met lage uitstoot bij kopen, lijkt me.
Wel vreemd overigens dat hij, en Groen Linkser Arno Bonte (Rotterdam) stelde dat al voor, de mogelijkheden van dakbedekking in de vorm van zonnepanelen duidelijk nog nooit had overwogen. Té dicht op de klant werken, en uiteindelijk niet in het belang van die klant opdrachten uitvoeren, dát is, in mijn ervaring, een fout van veel kleine (en vaak ook grote) ondernemers.
Arno kon het natuurlijk niet laten de verkiezingstoer op te gaan, en, eerlijk gezegd, had hij het gemakkelijk, want zijn partij heeft natuurlijk een hoop ‘linkse hobby’s’ uit dat akkoord gesleept die de PvdA én de SP hebben laten liggen door er niet aan deel te nemen. Heel anders lag dat bij VVD zwaargewicht Wouter Kolff, wethouder in Utrecht, en zijn kompaan van ’t Wout, raadslid uit Amsterdam. Van die VVD was immers verwacht dat deze de ondernemers wel weer uit de wind zouden houden. De heren gaven toe dat ze natuurlijk nooit zelf met dergelijke maatregelen waren gekomen, maar dat ze wel degelijk andere punten (verlaging inkomstenbelasting, bijvoorbeeld) hadden gescoord. En dat het alternatief, een links akkoord, voor ondernemers ongetwijfeld helemaal verkeerd was uitgevallen. Daarom was het was het jammer dat ook zij de verleiding niet konden weerstaan op de verkiezingstrommel te slaan. Als iedereen nou VVD ging stemmen, draaiden ze alles wel terug. Ja, Ja!
Maar aangezien andere politici niet eens durfden komen, stelde men hun bijdrage wel degelijk op prijs. Zeker omdat Elsevier columnist, mede-Fries Syb Winia, hen behoorlijk op de huid zat.
Gelukkig mocht mijn eega Hiljonda, die aangaf de bezuiniging wel degelijk te voelen, aangeven dat we, met wat financiële voorzichtigheid, het best met wat minder zullen redden. Dat er immers legio mogelijkheden zijn om met minder geld hetzelfde te doen. Maar dat er nogal wat groepen in de samenleving zijn die meer bescherming nodig hebben. Deels zitten die al in het akkoord, deels zullen de Kamerleden dáár nog wat aan moeten doen.

Eén ding stond natuurlijk als een paal boven water: Hoe kunnen Nederlanders nog denken zonder kleerscheuren deze mondiale crisis te overleven?
Waarom kunnen we niet een paar jaar consuminderen?
Niet alleen die ander, ook jij?
En waarom passen die ondernemers zich toch zo slecht aan die veranderende markt aan?

Tags: , , , , ,

Grieken, Spanjaarden, en…Alphenaren

13 mei

Inwoners van Alphen aan den Rijn, Boskoop en Rijnwoude, medeburgers

Ik wilde het er eigenlijk niet over hebben, maar het blijft interessant om te zien hoe de Alphense politici zich uit het zelf gecreëerde probleem “Rijn en Gouweland” manoeuvreren. Als ze vóór deze naam kiezen, krijgen ze mot met het merendeel van de kiezers die hen gekozen hebben, als ze dat niet doen, krijgen ze straks geen stem uit Boskoop en Rijnwoude. Ruud Gebel, onze VVD-leidsman, was nog zo reëel te stellen dat het ‘naïef’ was geweest de zaak zo te regelen. Nou, ik noem het gewoon stom, jezelf zo in de hoek te zetten waar politiek de klappen gaan vallen. En dat om de naam van een gemeente! Welke Rijnwoudenaar heeft eigenlijk ook in het openbaar toegegeven in ‘Rijnwoude’ te wonen of te werken? Dat zal met Rijn en Gouweland, trouwens ook met ‘Alphen aan den Rijn’ niet anders zijn.
Nou, we zullen wel zien hoe ze eruit komen.

Nee, medeburgers, ik werd de afgelopen weken geïrriteerd door al die mensen die, bij het scheiden van de markt, nog even voor zichzelf wat dingen denken te regelen alsof er geen sprake is van welke crisis dan ook.
• Natuurlijk zijn daar de voorstanders van de ‘multifunctionele sporthal’, vooral afkomstig uit semi-overheid Sportspectrum, die ‘waar dan ook’ snel een peperdure hal willen realiseren waar je allemaal dingen kunt doen waarvoor, één kwartiertje verder, al veel betere voorzieningen bestaan in Zoetermeer. Een hal die straks ook door Benthuizenaren moeten worden betaald die bijna in dat Zoetermeer wonen. Terwijl we nét zwembad Aquarijn openen waarvan nog allerlei rekeningen open staan. Je moet maar durven!
• Dan zie ik dat, terwijl er geen geld is voor een nuttige voorziening als de Rijn-Gouwelijn, onze Stadskas rustig voorstelt een fietstunnel te bouwen bij De Ridderhof, en een fietsbrug over het Aarkanaal. Het eerste is gelukkig al gelijk door de gemeenteraad getorpedeerd, maar dat orgaan moet, vreemd genoeg, toch nog nadenken over die fietsbrug. Het feit dat de provincie meebetaalt, betekent toch dat het ook Alphen een paar miljoen Euro kost die de gemeente NIET heeft. Maak gewoon dat slingerweggetje naar Aarlanderveen autovrij. Dat kost niets, en dan kunnen fietsers direct over de bestaande brug bij de Golfbaan. Maar ja, zoiets is ook wel erg simpel gedacht voor een ambtelijke werkgroep die daarmee bezig is. Gekkigheid is aanstekelijk, blijkbaar, want plots gingen er stemmen op voor de aanleg van een ‘fietssnelweg’ naar Amsterdam. Weer een miljoenenuitgave voor een paar fanatieke sportfietsers.
• Nu we binnen 10 jaar twee keer ruim 1 miljoen Euro aan de uitgewoonde Julianabrug hebben besteed, is het zaak snel en zo goedkoop mogelijk die brug te vervangen. Maar voorlopig gaan we eerst weer eens duizenden Euro’s in de Rijn gooien voor een onderzoek naar een tunnel op die plaats die er écht nooit gaat komen. Terwijl niemand er een cent voor geeft als die nieuwe brug er niet al binnen vijf jaar ligt! Hobbyisme en onprofessionaliteit gaan blijkbaar hand in hand! En wat gaat dat weer allemaal kosten?
• Er komt werkelijk NIETS terecht van alle ingewikkelde plannen rond het Thorbeckeplein, maar de realisatie van het ‘Cultuurhuis’ staat nog recht overeind. Klaarblijkelijk te betalen uit wortelplakjes, want, door sterk tegenvallende grondexploitatie resultaten (industrieterreinen), sterke verliezen op kapitaal én rente op vastgoed aan de Lage Zijde en onverwachte kosten (nieuwe Julianabrug, o.a.) zal er van die 129 miljoen NETTO weinig meer over zijn, lijkt me. In een ‘normaal’ bedrijf zouden al gauw stemmen opgaan om dat ‘Cultuurhuis’ in een andere, veel goedkopere, vorm te realiseren, maar onze gemeente houdt vast aan ideeën uit de zestiger jaren van de voorgaande eeuw, waarin het internet, en de ‘nieuwe economie’ geen plaats hebben. Waarom? Gewoon, het staat in een collegeprogramma (waarin de bomen nog tot de hemel groeiden) en het is bekrachtigd met een raadsbesluit door dezelfde lieden die nu met de “Rijn en Gouweland” spagaat zitten. Hoe het anders kán? Dat heb ik al eens beschreven en ik ga dat, in het kader van ‘Bricks&Clicks’ nog eens doen.
• Intussen zitten er weer allemaal mensen ellenlange discussies te voeren over nieuwe verkeersroutes in de stad die de helft van de medeburgers niet meer gaan meemaken, over ‘westelijke rondweg naar Amsterdam’ die Alphenaren gaan gebruiken om van De Hoorn naar Gouwsluis te komen (ja, ja!) en waarvan niemand nog maar een flauwe notie heeft hoeveel (maar minstens 200 miljoen Euro) dat gaat kosten en hoe de “Rijn en Gouwenaren” dat ooit moeten betalen. Eén ding is wel duidelijk, provincie én rijk steken geen vinger uit! Terwijl allang duidelijk is dat, als één kwart van alle Alphense forenzen om 07:00 uur vertrekken i.p.v. om 08:00 uur, de files verdwijnen als sneeuw voor de zon. Tja, een uurtje extra slaap mág wat kosten!
Medeburgers, zijn we nou helemaal gek geworden om met niet bestaand geld te smijten in een economische situatie die niet beter, maar slechter wordt. Volstrekt onverantwoord gedrag van onze bestuurders en hun controleurs, de leden van de Alphense gemeenteraad! Gedrag dat we Grieken en Spanjaarden kwalijk nemen.
Zijn we écht helemaal gek geworden?

Tags: , , , ,

Bevrijdingsdag in Alphen

6 mei

Inwoners van Alphen aan den Rijn, Boskoop en Rijnwoude, medeburgers

Ik weet niet hoe het U vergaat, maar ik heb al jaren moeite met die ‘Bevrijdingsdag’. Misschien omdat ik vlak na de oorlog, als ‘babyboomer’, tot de minderheid behoorde ‘die het allemaal niet had meegemaakt’. Ondanks dat ons huis een plek voor onderduikers herbergde (zit er volgens mij nog altijd!) was ‘de bevrijding’ iets voor hen, niet voor mijzelf. Maar het was natuurlijk wel altijd heel spannend, met al die verhalen eromheen die met het jaar mooier en spannender werden.
Het begon natuurlijk al met de dag zelf. Eerst de ‘aubade’ voor het gemeentehuis, waar we de burgemeester toezongen alsof hij de koningin zelf was. Dan de optocht bekijken, met al die wagens die ‘de oorlog’ moesten voorstellen en die een logisch verband moesten hebben met wat je allemaal van je ouders, je grootouders en je meesters had gehoord. Tja, wat wil je, zelfs op de HBS las leraar Lammertsma voor uit ‘Snuf de hond’, terwijl zijn collega Algra een authentieke verzetsheld was. Nee, het belang van de oorlog, der rol van het verzet en natuurlijk de Jodenvervolging zijn mij, en mijn hele generatie, met de paplepel ingegeven.

Maar ja, vele tientallen boeken over dit onderwerp, fictie én non-fictie, verder, is mijn jeugdige idee van een duidelijke streep tussen ‘goed’ en ‘kwaad’ nogal vervaagd. Natuurlijk was en blijft er een kolossaal verschil tussen ideologieën, en natuurlijk was de ‘Endlösung’ een pikzwart idee uit één kamp. Maar Stalin had al voor de oorlog bewezen helemaal geen rassenhaat nodig te hebben om miljoenen landgenoten over de kling te jagen, hij, en zijn kliek, was verantwoordelijk voor de schande van ‘Katyn’, en, het uitmoorden van Warschau door de Duitsers is bewust toegelaten. Ook de andere geallieerden lieten zich niet altijd onbetuigd. Ze waren beslist niet zo ‘wit’ als mij in mijn jeugd werd verteld. De luchtaanval op Dresden en het nodeloze opofferen van Amerikaanse regimenten in het Hürtgenwald zijn maar voorbeelden van hoe in elk kamp van oorlogvoerende landen dingen gebeuren die je eigenlijk niet voor mogelijk zou houden. Het veelgeroemde ‘Market-Garden’ was een militaire blunder van het grootste formaat die gemakkelijk tot een catastrofe voor álle betrokken militairen had kunnen leiden en ook dát werd ons vroeger NIET verteld. En dat we in ‘Indië’ nooit aan een oorlog hadden moeten beginnen is iets dat mij, en mijn hele generatie, pas tientallen jaren later duidelijk werd.

Kortom, ik ben zelf niet bevrijd, en ook aan de daden van de ‘bevrijders’ kleven smetten die je niet zomaar even kunt wegwassen. En natuurlijk leveren gevechten altijd veel slachtoffers op, ‘eigen troepen’, ‘de vijand’ en ‘burgers’, die daar, uitzonderingen daargelaten, nooit voor gekozen hadden, als hen de keus was gelaten. Daarom ook is het jammer dat een gedicht dat hierover door een jongere is geschreven, op de nationale herdenking niet verteld mocht worden. Herdenken is voor veel mensen een kokervisie geworden. Ik heb er best begrip voor, maar de generatie ‘die het niet meemaakte’ is intussen zelf al oud, toch? Intussen zijn er nog vele andere oorlogen gevoerd, die soms wel, soms niet ‘oorlog’ mochten heten, maar waarbij toch, ook Nederlandse, slachtoffers te betreuren vielen.
Daarom vind ik het wel mooi dat we in Alphen aan den Rijn drie groepen slachtoffers apart gedenken, Indiëgangers, Joden én verzetsmensen. Ieder zo op hun eigen plaats. Maar zelf was ik er weer niet bij, zoals ik er ook in Groningen niet bij was, of in mijn geboorteplaats Koudum. Te veel afstand, vrees ik. Al ben ik wel een aantal malen bij de indrukwekkende plechtigheid op de Grebbeberg geweest, en daar zelfs, namens de vereniging ‘Ons Leger’, bloemen gelegd. Waarom niet in Alphen? Een mens zit toch vreemd in elkaar. In ieder geval heb ik het nu wel meegemaakt via de rechtstreekse uitzending door mijn ‘eigen club’ Alphen Stad FM/TV. Misschien volgend jaar toch?

Tja, de volgende dag, de 5e mei heb ik vooral besteed aan een bezoek aan het Archeon met mijn 9-jarige kleindochter Moycha. Het bevrijdingsgevoel kwam echter pas tijdens het ‘Bevrijdingsconcert’ dat door de orgelcommissie van de Adventskerk was georganiseerd. Wat kun je ook anders als vooraf het Wilhelmus wordt gezongen en na afloop alle aanwezigen het bekende ‘We’ll meet again’, dé schlager uit de oorlogsjaren, zongen. Met de uitvoering van Joodse en Jiddische liederen door Klezmerband NIGUN en een paar virtuoze uitvoeringen door ‘huisorganist’ Simon Stelling (Festival Toccata, Largo uit ‘From the New World’ en een eigen arrangement van ‘Rhapsody in Blue’) werd het in ieder geval voor mij, misschien een beetje laat, tóch nog Bevrijdingsdag.

Tags: , , , , ,