“In theater Castellum in Alphen aan den Rijn beleef je de voorstelling, in de Goudse Schouwburg beleef je het theater”
Tot deze conclusie kwamen we tijdens een discussie die ik, onder het genot van een kopje Barista cappuccino, had met een aantal studenten over dit onderwerp. Hun werkstuk ging over beleving in winkels, maar omdat ze weinig wisten van winkels, maar wel van theaters, zaten we al snel te praten over waarop theaters op dit vlak nou konden verschillen. En zo kwamen we tot deze uitspraak die de huidige problemen bij ons theater Castellum goed kan verklaren.
Beleven
“Een beleving is een uniek en persoonlijk aanbod waarmee je je op de markt kunt onderscheiden en waarvoor je een prijspremium kunt vragen”.
Beste lezers, vanaf het moment dat ik het boek ‘The Experience Economy’ van Gilmore en Pine (1999) las, ben ik een ‘belevenis profeet’ geworden. Na de nodige discussies over dit onderwerp kon ik die ideeën uitwerken voor winkels en winkelcentra, in het boek dat ik schreef over retailmarketing: ‘Marketing voor Retailers’.
Hoewel het principe al jaren bekend is in dierentuinen (ook in Avifauna) en musea (zoals het Archeon) wordt het helaas in winkelformules nog weinig toegepast.
De Goudse Schouwburg
De Goudse Schouwburg is vorig jaar gekozen tot ‘Schouwburg van het Jaar’ en, hoewel ik normaal gesproken een broertje dood heb van ‘lijstjes’, geeft dat toch wel aan dat deze instelling tot de top van de Nederlandse theaters behoort. Toch is er meer dan dat wat ons deed besluiten naar Gouda te blijven reizen in plaats van, dichtbij huis, te verkassen naar het nieuwe Theater Castellum.
Natuurlijk, het theater is veel bekender, je vindt daar voorstellingen die je in Alphen nog niet ziet. Het theatercafé is veel en veel gezelliger, maar ja, je moet wel heen en weer naar Gouda, ook bij slecht weer. Maar, hoewel het publiek per voorstelling anders is, is er eigenlijk altijd veel sfeer, en het gevoel “We zijn er weer”, welke voorstelling je ook bezoekt.
Theater Castellum
Bij Theater Castellum was, al bij de bouw, snel duidelijk dat het gebouw gewoon een paar meter te kort was. Dat had vast iets met architectuur te maken, maar daardoor sta je, éénmaal binnen, pats boem, voor de garderobe. Het theatercafé is een “pijpenla”, waarbij keuken én bars ook nog eens dwars in de ruimte werden geplaatst.
Ik ben geen architect, maar de gedeelde foyer valt elke leek direct op. Wil je iemand ‘aan de overkant’ ontmoeten, dan zul je een flink aantal trappen op en af moeten, om dat te kunnen. In de praktijk moet je het doen met het gezelschap dat toevallig aan jouw kant verblijft. Dat dit effecten heeft op de manier waarop de catering is geregeld (waarbij dat theatercafé al helemaal geen rol speelt) is wel duidelijk, maar dat maakt het er allemaal niet gezelliger op. Het feit dat er ook een ‘ander’ bioscooppubliek komt, maakt de ervaring met Castellum al bij binnenkomst wat rommeliger dan in Gouda, zonder bioscoop.
Beleving
Tja, en zo kwamen we al snel op wat je nu eigenlijk in dat theater beleeft. Is dat de voorstelling, of het theater?
Dán blijkt al snel dat je in Alphen aan den Rijn vooral een voorstelling beleeft, maar in Gouda het theater zelf. In Alphen spreekt iedereen erover dat ze naar die en die voorstelling zijn geweest, of naar die en die artiest hebben beluisterd, of dat en dat optreden hebben meegemaakt, of beleefd. In Gouda gaat iedereen naar de schouwburg, en komt de voorstelling, de artiest, of het optreden op de tweede plaats. Mocht het programma eens tegenvallen, dan heb je toch nog een leuke avond. Dát is in Alphen maar te bezien. Tja, en als je vooraf, én in de pauze, in die foyers relatief weinig plezier van je verblijf ontleende, zul je na afloop niet zo gauw in het theatercafé, waar je immers nog helemaal niet bent geweest, een drankje gaan drinken. Iets wat in Gouda heel gewoon is. Natuurlijk heb ik er geen uitgebreid onderzoek naar gedaan, maar het ligt voor de hand dat de beleving van dat Goudse theater een stuk intenser is dan in Alphen aan den Rijn gebruikelijk is. De kans dat de Alphenaar buiten Alphen aan den Rijn gaat shoppen, is dan ook een stuk groter. En Marc van Kaam moet, elke voorstelling opnieuw, een veel groter deel van zijn ‘klanten’ werven dan zijn collega in Gouda dat moet doen. Dát is duur!
Betalen!
We moeten er niet zo van opkijken dat Theater Castellum steeds meer geld nodig heeft. Dat is in Gouda, zonder bioscoop, ook het geval. Theater Castellum is nu allesbehalve een ideaal gebouw, dus er zal flink geïnvesteerd moeten worden om het gezelliger te maken. Investeren om ook daar het verblijf zelf tot een beleving te maken. Die plannen zijn er, maar het geld niet, blijkbaar. Alphen aan den Rijn moet fors méér geld in het ons theater investeren, en niet minder! Of het ook feitelijk te privatiseren. Dat is best mogelijk, maar dan moeten de nodige politici en bestuurders over hun eigen schaduw heenstappen. En ook dát zal veel geld kosten!
Maar gewoon op de huidige manier wat blijven dooremmeren, dát geeft in ieder geval geen ander perspectief dan dat we elk jaar méér geld in de put gooien.
Kortom, beste bestuurders en politici, geef Marc de financiële ruimte, of verkoop de tent!
beleefalphen 
Ik vind het heerlijk dat we in onze eigen stad een prima theater hebben, met leuke voorstellingen en een prima theatercafé. Ik vind het geweldig dat ik op de fiets naar de stad kan om het theater te bezoeken, geen gedoe met parkeren, niet uren van tevoren vertrekken etc. Ik vind theater Castellum erg mooi: een prachtige zaal, gewelidge vloerbedekking trouwens, prima garderobe, mooie foyers, een drankje in de pauze en als je wilt diner vooraf en een drankje of hapje na de voorstelling. Ik vind de service van Castellum heel bijzonder: via twitter krijg je onmiddellijk antwoord op je vragen, en ook via e-mail en de telefooon is de bereikbaarheid uitmuntend. Ik vind het Theatercafé heel gezellig, en in het restaurant kun je erg lekker en niet duur eten. Castellum zorgt ervoor dat er bij veel voorstellingen een inleiding is, gratis, zodat je nog meer kunt genieten van de voorstelling.
Ik snap je blog daarom helemaal niet Reinder. Ben je wel eens in Theater Castellum geweest? En heb wel eens heerlijk gegeten in het theaterrestaurant? En ben je wel een blijven plakken na een voorstelling? Bovendien: heb je wel eens gebruik gemaakt van het theatermenu van Dolce Vita? Ook prima!
Het theatercafé in Gouda is groter, dat is waar, maar ik vind de zaal vreselijk. Geen sfeer, veel beton, kortom: geen theater. Je komt binnen via een parkeerplaats, lelijk gewoon! Dat is mijn beleving.
Afgelopen week ben ik twee keer in theater Castellum geweest: ik heb het toneelstuk Oedipus gezien en heb Concensus Vocalis het Stabat Mater van Pergolesi en de Sint Jorismis van Herman Finkers horen zingen. Allebei mooie voorstellingen. Vorige week heb ik erg lekker gegeten in het theaterrestaurant: het was gezellig druk en erg lekker.
Laten we vooral ophouden met het afbreken van de mooie dingen in onze stad, en bouwen aan een mooie stad van morgen! Een theater hoort daar zeker bij!
Beste Peter, dank je wel voor je uitvoerige reactie.
Je ziet, beleving, iets beleven, is een persoonlijke zaak. Simpel antwoord, ja, ik heb dat, allemaal wel een keer gedaan, maar ik heb heel veel mensen gesproken die het nog veel vaker gedaan hebben. Natuurlijk is de zaal prima, en staan er de beste stoelen die ik ooit in een theater ben tegengekomen. Dát heb ik overigens jaren geleden al gesteld. En bij Dolce Vita kom ik wel vaker.
Maar ik zie ook die andere dingen die mij, en vele anderen, minder bevallen. En ik weet dat er plannen zijn om dat sterk te verbeteren. Intussen zie ik dat, sinds de opening, de gemeente elk jaar méér moet bijpassen zodat het niet al te lang duurt voor deze financiële molensteen door haar politieke draagvlak zal zakken. Zeker als de extra kosten van de nieuwe bibliotheek daar nog eens bij komen.
Maar wellicht is er binnenkort eens een aanleiding dit allemaal in Alphen weer eens te beleven. Als die beleving dan ánders is, zal ik niet nalaten ook daarover te rapporteren.
Intussen blijft voor mij de vraag staan of je in Castellum nu de voorstelling beleeft, of het theater als geheel.