beleefalphen

Treurig
Nee, ik zal er geen traan om laten dat Sportspectrum ophoudt te bestaan. Helemaal niet. Wel is het jammer dat het niet mogelijk is gebleken deze vastgeroeste organisatie op een andere manier te laten functioneren. Zoals dat ook niet mogelijk bleek bij de Muziekschool en bij de bibliotheek. Dinosaurussen uit de zestiger jaren die zich wel ontwikkelden, maar alleen binnen hun EIGEN grenzen. Het verhaal is bekend, de muziekschool raakt zijn subsidie kwijt, de bibliotheek moet samengaan met (baby) dinosaurus theater Castellum en Sportspectrum moet stoppen nu ze kans hebben gezien hun enige klant, de gemeente Alphen aan den Rijn, kwijt te raken. En als gevolg daarvan verliezen tientallen hard werkende Alphenaren hun baan. Dát is wel treurig, omdat het niet nodig was geweest.
Maar intussen schieten de alternatieven de grond uit!

Concurrentiekracht
Een paar dagen geleden werd trots bericht dat de concurrentiepositie van de BV Nederland sterk was verbeterd. Blijkbaar is dat voor ons Nederlanders heel belangrijk en ik ben teveel econoom om het daarmee oneens te zijn. Maar wat stelde die concurrentiekracht van Sportspectrum eigenlijk voor, op het cruciale moment dat ze om hun enige klant moesten vechten? Simpel gezegd, die bestond helemaal niet, en als gevolg wordt alles waar die organisatie zich tientallen jaren mee bezighield, binnen een paar maanden door anderen overgenomen. Net drie jaar geleden heb ik hierover al in ‘Zielig Sportspectrum’ een openbare brief aan Kees van Veen, directeur Sportspectrum, geschreven. “Beste Kees, ik ben niet jarenlang bestuurder geweest van De Watervrienden, en van De Alphense Sportraad, om de Alphense sport om zeep te helpen. Maar die Alphense sport én Sportspectrum, moet zichzelf niet buiten de economische werkelijkheid zetten”. We hebben er toen over gesproken, maar, opnieuw, is er niets werkelijk veranderd. Nu wil Sportspectrum opnieuw met wethouder Du Chatinier om tafel, maar ja, die man heeft, als wethouder Sport, al tien jaar lang met de Sportspectrum kopstukken om tafel gezeten. Hij weet dat het toch altijd weer op hetzelfde liedje terug komt.
Want al die jaren heeft Sportspectrum, en daarvoor de Sportstichting, haar werkzaamheden steeds zonder ook maar een spoor van concurrentie kunnen uitbreiden. Nooit hebben ze serieus moeite gedaan, voor zover mij bekend, om hun expertise ook buiten de gemeente te gelde te brengen, marketing was een onbekend begrip. Integendeel, men verwachtte niet anders dan de organisatie na de fusie met Rijnwoude en Boskoop opnieuw uit te kunnen breiden. Met nog een paar fusies te gaan (ja, echt) zou de toekomst van Sportspectrum binnen die steeds maar groeiende gemeente Alphen aan den Rijn tot in lengte van jaren wel gegarandeerd (!) zijn. En nu vallen alle dromen in duigen!

Sportspectrum: Actief, maar Inert
De opgang en ondergang van Sportspectrum is een typisch voorbeeld van hoe organisaties aan hun eigen succes te onder kunnen gaan. In dé management bestseller van de tachtiger jaren, “In Search of Excellence” beschreven de auteurs (Peters en Waterman) precies waarom ondernemingen succesvol waren. Helaas bleken, slechts enige jaren later, een aantal van de door hen onderzochte ondernemingen in grote problemen te zitten. Peters schreef, op basis van verdere studie, daar zelfs een nieuw boek over waarin hij hun beroemde ‘7-S’ model uitbreidde met een “7-C”model. Het komt erop neer dat hij had gevonden dat ondernemingen in tijden van stabiliteit andere competenties, en dus ook andere mensen, nodig hebben dan in tijden van verandering. Iets wat altijd centraal heeft gestaan in mijn colleges organisatieontwikkeling. Donald Sull studeerde hier verder op, en kwam in 2003 tot het schrijven van “Revival of the Fittest” waarin het begrip “Actieve Inertie” centraal staat.

Organisaties, en Sportspectrum is zo’n organisatie, hebben de neiging zich te concentreren op waar ze goed in zijn, en zich daarin verder te ontwikkelen. Als de (participatie-) maatschappij zich vervolgens in een andere richting ontwikkelt, vergeten ze dat de geweldige hulpbronnen uit hun succesvolle verleden als molenstenen om hun nek gaan hangen. Kortom, ze werken zich een slag in de rondte, maar schieten daar steeds minder mee op. En uiteindelijk raak je compleet los van die maatschappelijke (en politieke) ontwikkeling en is het einde verhaal.
We kunnen de huidige situatie van Sportspectrum dan ook helemaal in de rode figuur terugvinden.

Politieke nervositeit
Natuurlijk grijpt de oppositie in onze gemeenteraad deze zaak aan om hun eigen positie te verbeteren. In het hoofdartikel “Vragen over Zwembad” van AD/Alphen stelt Jan Belt dat “Clubs passen voor het overnemen van taken” van Sportspectrum. En bestuurslid Jaap Peters heeft het over ‘schepen achter zich verbranden’. Iedereen lijkt voor het gemak te vergeten dat de ervaring van wethouder Michel du Chatinier al van een paar zwembaden geleden is. Het is ook niet zo dat de sportverenigingen nu de taken van Sportspectrum over MOETEN nemen, ze zijn er alleen nu rechtstreeks voor verantwoordelijk. En dat wilden ze toch altijd al, onder het ‘juk’ van Sportspectrum vandaan? Kortom, ze kunnen voortaan kiezen bepaalde werkzaamheden zelf, via vrijwilligers, te doen, of daarvoor iemand in te huren. En kunnen, veel meer dan voorheen, zelf bepalen wát en hóe ze het veranderd willen hebben. Voor de zwembaden komt natuurlijk een andere beheerder, die daar gekwalificeerd personeel voor nodig heeft. Het zou te gek zijn als de, door de Thermen brand behoorlijk uitgedunde, zwemverenigingen zelf die zwembaden zouden moeten exploiteren, zoals de politieke oppositie nu suggereert. Die nieuwe beheerder neemt wellicht een deel van het huidige personeelsbestand over, al zal dat beslist niet op dezelfde voorwaarden zijn. Daarbij zal die organisatie, ánders dan Sportspectrum, proberen zoveel mogelijk vrijwilligers bij de werkzaamheden in te schakelen. Echt, gemeenteraad en zwemverenigingen moeten nu keuzes gaan maken, en prioriteiten gaan stellen, maar we kunnen gewoon doorgaan met zwemmen!
Als we praten over de prijs van dat zwemwater, moet niet worden vergeten dat de prijs die Alphenaren en zwemverenigingen betaalden, zelfs niet in de buurt van de werkelijke kostprijs kwam. Dat zal in de nieuwe situatie niet anders zijn, kortom, de gemeente moet er nog steeds geld op toeleggen, en bepaalt via die omweg wel degelijk de prijs!
De politiek staat weer bol van emotie, maar al die emotie haalt het niet tegen de kille werkelijkheid van de ‘Actieve Inertie’ bij Sportspectrum!
Inderdaad: Voltooid Verleden Tijd.

Tags: Actieve Inertie, Alphenaandenrijn, bibliotheek, Concurrentiekracht, Dinosaurus, Muziekschool, participatie, Sportspectrum, theater, Voltooid Verleden Tijd