beleefalphen

Kommer en Kwel

Het Thorbeckeplein van Alphen aan den Rijn gaat er mooier uitzien dan ooit, de afbraak van de vijftiger jaren flatgebouwen langs wat de Thorbeckelaan moet worden, is in volle gang, het Aargebouw is afgebroken om binnenkort plaats te maken voor de Bibliotheek en een nieuwe parkeergarage. Maar kun je jarenlang bestuurlijk geklooi in een paar jaar uitwissen? Qua bouw zeker, maar voordat die Lage Zijde weer een trekpleister wordt voor het Alphense publiek zijn we jaren verder. Dát is trouwens ook niet iets waarvoor je de gemeente, of wethouder Van As, verantwoordelijk kunt stellen.
Maar het is natuurlijk niet niks als de eigenaar van het Nutsgebouw, John Vermeer, die gemeente vervolgens beticht te werken aan een ‘Doodsteek voor het Stadshart’, en Annemiek Brandniet in het AD/GH moet berichten dat de bepalende sector ‘Niet dagelijkse aankopen’ in ons Stadshart in 5 jaar tijd 1/3 deel aan omzet heeft verloren.
Natuurlijk verbaast wethouder Van As zich er niet over, hij is niet voor niets zo hard aan de slag gegaan. Maar de reactie van Monique Chaudron van de VOA druipt van vergoelijkende PR terminologie: “Het gaat nu even niet goed, maar er gebeurt heel veel om het weer goed op de rails te krijgen. Ik zie dit onderzoek ook wel als een positieve uitdaging. De Alphenaar moet weer trots op het centrum worden”. Tja, hoe vaak zijn dit soort woorden al over de Alphenaar uitgestort. Je zou verwachten dat er zeker van de VOA een actieve impuls zou uitgaan, maar nee: “Gaat U maar rustig slapen” lijkt het devies.
Zo komen we natuurlijk geen steek verder!

Stadshartfunctie

Het was te verwachten dat de bouw van De Baronie zou leiden tot een duidelijke vermindering van de “boodschappen” omzet in ons Stadshart. Daarbij zijn honderden mensen, in ieder geval tijdelijk, uit dat centrum vertrokken omdat hun woonruimte werd, en wordt, vervangen door nieuwbouw. Trouwens, al dat ‘boodschappenpubliek’ maakt ons Stadshart als centrum er voor ‘recreatief winkelen’ niet aantrekkelijker op! Natuurlijk is de huidige mix van horeca, cultuur, overheid en winkels een noodzakelijke randvoorwaarde voor succes in ons stadshart, maar dan moeten ze wel op elkaar aansluiten. Ik heb al vaker opgemerkt dat ons Stadshart niet alleen gespleten is, maar ook nog eens twee gezichten kent. Overdag loopt er vooral winkelend publiek, terwijl na sluitingstijd de horeca volloopt. Het zijn twee functies die elkaar niet erg lijken te ondersteunen, en of de enorme uitbreiding van die horeca op het Thorbeckeplein hierin een positieve, of negatieve rol in gaat spelen, moet nog blijken.
Duidelijk is dat als dat Stadshart (en dat is toch echt veel meer dan de omgeving Thorbeckeplein) ook maar een beetje functioneerde, een dergelijk groot verlies aan omzet nooit zou zijn ontstaan, natuurlijk. Tenslotte zaten we in 2011 ook al jaren in de crisis, en niemand schijnt zich ook te realiseren hoeveel omzet er alleen al door de sluiting van V&D verloren is gegaan. Het ‘internet succes’ stelt in de praktijk nog weinig voor, maar alle beetjes tellen mee!
Genoeg redenen voor deze snelle terugloop van ons Stadshart, lijkt het, maar er is meer!

Baronie

Natuurlijk is het een ronduit belachelijke zaak dat gemeente én ondernemersclub ooit goedkeuring hechtten aan de plannen van Jan Zeeman om bij de Baronie een nieuw winkelcentrum te stichten met een “regionale uitstraling”! Dát vindt de wethouder ook, maar waar hij erin slaagde eenzelfde ‘doodsteek’ voor het winkelcentrum Boskoop te voorkomen, is dat wat lastig met een winkelcentrum dat er al staat!
Dat Jan Zeeman intussen zijn eigen idee om zeep hielp door supermarkt Hoogvliet te omringen met een krans van discounters, laten we maar even voor wat het is. Feit is dat de gemeente er álles aan heeft gedaan om zijn droom werkelijkheid te laten worden, met voorbijgaan aan welk effect op ons Stadshart ook. Dweilen met de kraan open, en John Vermeer had het grootste gelijk van de wereld gehad, als hij daar in zijn vorige leven, als voorzitter van de VOA, niet aan had meegewerkt. Maar hoe dan ook, die Baronie leidt een, blijkbaar, gezond en populair leven als buurtcentrum, maar voor ‘recreatief winkelen’ moet je daar niet zijn, natuurlijk. Of dat met het geknoei rond de Rijnhaven ooit anders gaat worden, betwijfel ik. Het helpt ook niet, maar Rijnhaven lijkt me in ieder geval niet de ‘Doodsteek voor het Stadshart’ die John Vermeer ervan maakt.

Stadshart sluit niet aan op klantenwensen

Op 24 november vorig jaar heeft de gemeenteraad de nota ‘Detailhandelsvisie Alphen aan den Rijn 2016-2025 behandeld. Sindsdien is hierover nog niet zoveel vernomen.
Uiteraard behandelt de nota alle winkelcentra in de gemeente, niet alleen het Stadshart van Alphen aan den Rijn. Maar juist dat Stadshart is duidelijk het enige winkelcentrum in onze gemeente dat in aanmerking komt voor de bestemming ‘Recreatief Winkelen’. Maar het hierbij betrokken adviesbureau Retail Management Center (RMC) trok, uit eigen onderzoek, ook een harde conclusie, en dat is dat het aanbod in ons Stadshart NIET OVEREENKOMT met wat meer dan de HELFT van de bevolking wenst. Dan verbaast je de uitkomst van dat koopstromen onderzoek toch niet?

Het is zeker zo dat hier de laatste tijd wat verandering in komt, maar ons Alphense Stadshart is qua invulling toch vooral een ‘Dorpshart plus’ zonder veel winkels die het meer EGO gerichte deel van onze bevolking aanspreekt. Iets wat gemakkelijk te zien uit de kwalificatie van de winkels rond het Rijnplein, de Van Mandersloostraat en De Aarhof (de geschetste ovalen).
Natuurlijk geen boodschap waar je als gemeentebestuur en als detaillist blij van wordt, maar desalniettemin de waarheid. Als hier niets aan verandert, zal het koopstromenonderzoek over vijf jaar opnieuw een negatief beeld schetsen, en zullen opnieuw de nodige winkelketens uit ons Stadshart verdwenen zijn. En dan heb ik het niet eens over de invloed die “The Mall of the Netherlands” in Leidschendam over een paar jaar zal hebben. Wat leuke evenementen, een treintje of een ‘slaapliedje’ zullen dit niet oplossen.
Wat wel?

Oplossing

Die oplossing is eigenlijk heel simpel van opzet:
1. Leg vast wát tot het compacte Alphense Stadshart behoort, en wat niet. Ondernemers buiten dat Stadshart zullen zich geen illusies moeten maken.
2. Leg nou eens vast welke functie ons Stadshart precies moet hebben voor Alphen én haar directe omgeving: “Het Stadshart Plus”
3. Ga vanuit die functie een aantal parameters benoemen die bepalend zijn voor de gewenste functie van individuele winkels en horecagelegenheden binnen dat ‘Stadshart Plus’ concept.
4. Ga inventariseren, winkel voor winkel, in hoeverre huidige winkels en horeca op die parameters scoren:
a. Ondersteunen ze de ambitie van Stadshart Plus
b. Ondersteunen ze de ambities van Stadshart Plus niet
c. Voldoen ze niet aan de eisen die we aan een eenheid in het Stadshart plus stellen.
5. Ga als gemeente en VOA gezamenlijk in gesprek met individuele ondernemers.
a. Steun de ondernemers in de a-categorie met alle mogelijke middelen
b. Stimuleer de ‘vlees noch vis’ ondernemingen om hun positie te verbeteren
c. Overtuig de c-categorie dat ze met hun huidige formule en/of bedrijfsvoering niet voldoen aan de gewenste normen

Het zal duidelijk zijn, en dat is ook mijn ervaring in de onderzoeken die ik al elders deed, dat de gesprekken met laatste categorie ondernemers niet zo gemakkelijk zijn, om het maar eufemistisch te stellen. Deze ondernemers moeten geholpen worden een ommezwaai in de juiste richting te maken, hun winkel te verplaatsen naar een locatie waar deze beter past, of te stoppen. De vrijwillige adviseurs van “Ondernemersklankbord Rijnland” kunnen hierbij de nodige praktische steun bieden!
Waar we in ieder geval mee moeten stoppen is steeds meer geld te verliezen in initiatieven die leuk lijken, maar uiteindelijk ons Stadshart niet uit het slop kunnen trekken.
In alle gevallen zal er geld mee gemoeid zijn, maar dat moet worden afgezet tegenover het feit dat de miljoeneninvesteringen in het Alphense Stadshart geen enkel rendement opleveren. Moeten we dat blijven accepteren?