beleefalphen

Alphen aan den Rijn een stad?

Als je ooit, zoals ik, in een grote stad woonde, blijft het in Alphen aan den Rijn behelpen. Het ís wel een stad, natuurlijk, maar slechts een ‘middelgrote’. Alle energie die al decennialang wordt gestoken in pogingen er een ‘grote stad’ (kortelings nog door ‘Stennis Dennis’ in het AD) van te maken is verspilde moeite.
En de problemen aan teruglopend winkelbezoek in ons Stadshart? Ach, die komen in alle middelgrote steden voor.
Ik heb hier niet speciaal studie naar gedaan, maar het zou best kunnen zijn dat die problemen juist zijn ontstaan door overdreven ‘stadse’ ambities in te kleine verzorgingsgebieden. Maar als gevolg van die denkfout zijn er op voorhand heel wat vierkante meters winkelruimte, met horeca, bijgebouwd in de verwachting dat grote winkelketens zich daar wel op zouden storten. Dat laatste lukte ook wel, maar die winkelketens hadden er meer last dan lol van. Ëén van de redenen dat ze nu, vrijwel zonder uitzondering, in grote problemen verkeren. Kortom, wat in die kleinere steden nu aan winkelruimte verdwijnt, komt nooit meer terug. Als gevolg komen die stadscentra, ook in Alphen aan den Rijn, in de “dodenspiraal” terecht zoals ik deze hieronder schets.
Een proces dat al jaren geleden op gang is gekomen door de toegenomen fysieke mobiliteit van de consument die overal heen kán, en gáát, de laatste jaren versterkt door de virtuele mobiliteit die webshops die consument bieden.
Een dodenspiraal die alleen via harde maatregelen doorbroken kan worden!

De problematiek

Zaterdag 9 februari stelde dagblad Trouw in het artikel ‘Opleving of niet, voor winkels blijft het tobben’ het volgende:
“Middelgrote winkelgebieden hebben het meest te kampen met een teruglopend aantal passanten. De winkeliers daar ondervinden dubbele concurrentie. Ze kunnen moeilijk op tegen de attractiviteit van -vaak nabijgelegen- binnensteden en concurreren met kleine wijkcentra, waar mensen heel gericht shoppen. Daarnaast merken ze dat hun klanten vaker thuisblijven, gezwicht voor het gemak en het eindeloze aanbod van internet”.
Precies het probleem van Alphen, een probleem dat NIET is op te lossen door tonnen gemeentegeld dat de EDBA stopt in wat de gemeente ‘City Marketing’ noemt. Het is ook niet op te lossen via nóg meer horeca, die bestaande leegstand alleen maar verbloemt.

Een probleem dat wel kan worden aangepakt als alle betrokkenen hun ambities terugschroeven naar een realistisch niveau. Dát kan, om te beginnen, door de aanwijzingen in de ‘Detailhandelsvisie 2016-2025’ eens op te volgen. Want deze dure ‘visie’ is dan wel eind 2017 al goedgekeurd door onze gemeenteraad, maar lijkt luchtdicht opgesloten te liggen in de la van de wethouder.

Natuurlijk heeft ook ons Stadshart te maken met concurrentie van nabijgelegen centra, die overigens grotendeels ook zélf met teruglopende klantenaantallen kampen. Het Alphense Stadshart heeft vooral te maken met de grote winkelcentra in de ons omringende grote steden als Leiden, Amsterdam, Haarlem, Utrecht, Den Haag en Rotterdam. Binnenkort komt er zelfs een nóg groter gevaar opdoemen in de vorm van ‘The Mall of the Netherlands’, het vroegere ‘Leidschenhage’ waar alle grote retailketens hun ‘flagshipstores’ gaan vestigen. Natuurlijk alleen voor degenen die het kunnen betalen, maar die klantengroep gaat dan ook beslist verloren voor kleinere steden als Alphen aan den Rijn.
Natuurlijk vormt het internet een extra gevaar, al creëert onze retailsector hier haar eigen probleem, zoals ik in 2016 stelde tijdens de ‘Webwinkel Vakdagen’:

Onze winkeliers kunnen zich daar best tegen wapenen, als ze eindelijk eens hun pre-internet ideeën over hun winkelformule laten varen, en een geheel nieuwe winkelformule durven te bouwen. Het laatste drama rond ‘Intertoys’ bewijst dat alleen maar. Die nieuwe winkelformule moet fysieke winkel én webshop integreren (en dus niet combineren) en zo de internet technologie gebruikt om de fysieke winkel te versterken en omgekeerd.
Een concept dat ik al in 2012 introduceerde als ‘De Nieuwe Winkelier’, te vinden op http://www.bricksenclicks.me!
Een concept waarbij winkeliers geen grotere winkels nodig hebben, maar juist kleinere, en zo dezelfde omzet genereren met de helft van hun kosten. Het concept dat Blokker al, door ruimtegebrek, moest toepassen in hun filiaal op de Herenhof!
Aarhof afbreken?
De Aarhof is intussen bijna vijftig jaar oud, en, eigenlijk nét als Leidschenhage of Amstelveen, ernstig toe aan vervanging. Het probleem is dat, waar het vroeger een heel gedifferentieerd aanbod had onder één dak, er zoveel winkels zijn verdwenen dat het nu niet meer is dan een aanvulling op wat er elders in de stad wordt aangeboden. Kortom, wat er nu staat is nauwelijks interessant om ingrijpend te verbouwen, laat staan om te herbouwen. Als je wat schuift en plakt (bijvoorbeeld door HEMA en AH samen in een nieuw pand op de plaats van de V&D vestiging onder te brengen; en Blokker zal blij zijn die tweede vestiging dan te sluiten) kun je het grootste deel gewoon afbreken en vervangen door nieuwbouw (woningen met parkeergarages eronder) Door de bestaande ‘koof’ langs het Aarplein naar de Rijn te verschuiven, verdwijnt die ‘puist’ aan ons Stadshart, en gebruiken we bestaande of inmiddels ontstane leegstand elders om de resterende winkels onder te brengen. Alle winkels zullen in de toekomst óf verdwijnen, óf van een geïntegreerde formule gebruikmaken. Als gevolg zullen de overblijvende winkels uiteindelijk met veel minder ruimte toe kunnen. Zo ontstaat er uiteindelijk een compact Stadshart waar Alphenaren, ook als ze voor veel aankopen elders gaan, zich optimaal kunnen verpozen met winkelen én bezoek aan horecaformules en culturele activiteiten.
Laten we niet wachten tot ons centrum, zoals ik opmerkte in de Amerikaanse stad Vancouver, is gereduceerd tot wat oude kerken, een paar café’s én een grote terminal met kunstwerk waar gelede bussen iedereen rechtstreeks naar de MegaMall buiten de stad brengt!