Kaalslag winkelcentra
De winkelcentra in Alphen aan den Rijn kampen met grote problemen. En in crisistijd leidt dat al snel tot faillissementen en leegstand. Met name De Ridderhof en de ook al veertig jaar oude Aarhof worden genoemd, maar zet U daar de gloednieuwe, maar halflege, Baronie maar gewoon bij!
Edwin ten Brink wees me op een artikel waarin werd gesteld dat over pakweg 15 jaar het aantal winkelcentra in Nederland gedaald zou zijn van een kleine 3000 nu naar 500!
Als ze daarmee bedoelen dat het aantal huidige ‘ winkelcentra’ tot 500 gereduceerd zal zijn, kan ik me daar iets bij voorstellen. Maar dat we het in de toekomst met 500 winkelcentra kunnen doen, lijkt me geboren uit de overdreven verwachtingen van internet goeroes. Evenwel, de huidige winkelcentra stammen uit het planologische denkpatroon van 50 jaar geleden, een denkpatroon dat in die tijd weinig ontwikkeling vertoonde. Gemeenten waren blij met elk initiatief dat hen een hoge grondprijs opleverde, en winkeliers stortten zich met overgave in het woud van ondoorzichtige, maar eeuwig hogere, huurprijzen. Het idee was immersdat er in die Retail sector voor iedereen wel wat te halen was. En met name de houding dat elke dorp en elke wijk alles moest hebben wat anderen ook hadden, kon nog wel in de groei-economie van de jaren 60 en 70, maar is op dit moment compleet absurd. Maar ook hardnekkig, dat zien we in De Baronie, een winkelcentrum zonder markt, of de kansloze hoop op een Primark in ons Stadshart. Even hardnekkig is het geloof dat we al die winkelcentra wel overeind houden. Hardnekkig, absurd en bijna misdadig! Zo doorredenerend zullen onze kleinkinderen inderdaad geen winkelcentrum overhouden.
Ridderhof nu
Toen wij in 1972 in Alphen kwamen wonen, was De Ridderhof nog in aanbouw. Nu, ruim 50 jaar later, is het volkomen verouderd. Daar kan de latere overkapping niets aan veranderen, en een nieuwe upgrade kan dat ook niet. Verouderd, ook al omdat het de oorspronkelijke functie als wijk verzorgend centrum, toen al met 3 supermarkten, kwijtraakte aan het grotere De Herenhof, daar maar 5 fietsminuten vandaan. Over de verwarde geest die ooit het idee van de Koopzwam, nóg dichterbij, lanceerde, zal ik het maar niet hebben. Intussen is De Ridderhof allang ‘organisch’ veranderd in een laaggeprijsd inkoopcentrum. Op den duur heeft het genoeg aan een paar supermarkten, een slager, een bakker, een groenteboer, een slijterij, een bloemenstalletje, een schoenhersteller en een drogist, aangevuld met een horecabedrijfje, een winkel voor tijdschriften, boeken en kantoorspullen, en een winkel voor huishoudelijke benodigdheden, hoewel zeker grote supermarkten hierin ook al voorzien.
Maar we weten wat er nu zit: Drie modewinkels, twee schoenwinkels, twee bloemenwinkels en twee boekwinkels. Naast Marskramer en Hubo zijn er nu twee ‘ Action-achtige’ Winkels van Sinkel bij gekomen, kun je op twee plaatsen vis kopen, is er een slijter en zitten er drie kappers en drie groenteboeren. En daarbij dan nog VIER supermarkten! En dat allemaal in verouderde winkelpanden uit de zestiger jaren. Natuurlijk heeft het schietincident er geen goed aan gedaan, en de wegproblemen van de laatste jaren helpen ook niet, maar ook zonder die tegenslagen hebben de winkeliers daar een heel zware tijd voor de boeg. Hun ‘ geluk’ bestaat vooral uit het steeds maar weer uitstellen van de renovatie van De Herenhof, en uit de Rijnbarrière, met haar kapotte bruggen, natuurlijk!
Ridderhof straks
Het wordt tijd afscheid te nemen van dit winkelcentrum, en er een nieuw, adequaat en dus veel kleiner Buurtwinkelcentrum voor in de plaats te bouwen.
Intussen doen de winkeliers er goed aan hun formule snel om te bouwen op bricks&clicks, zodat ze méér bieden op minder ruimte. Daarvoor is een beperkt, maar vrij WIFI systeem noodzakelijk. Dan kunnen ze de komende jaren tenminste overleven.
Ridderhof later
De noodzakelijke herbouw van De Ridderhof is geen nieuw idee, ik heb er al zeker vijf jaar geleden met de toen verantwoordelijke wethouder Stan Lyczak over gepraat. Maar hij had de herbouw van de bestaande Ridderhof in gedachten, en dát is onzin. De Ridderhof kan in de toekomst nog maar een beperkte functie hebben naast De Herenhof. Een buurtcentrum, puur gericht op de direct omwonenden, met hoogstens een tiental winkeleenheden. Een centrum waar je boodschappen doet, met een parkeerkelder voor bezoekers én bewoners beide. In géén geval een winkelcentrum dat klanten trekt van buiten de wijk. Natuurlijk wel een centrum waar je terecht kunt voor medische zaken (gezondheidscentrum inbouwen, nu die plannen tóch uitgesteld zijn) en een afhaalcentrum voor de bibliotheek zou daar ook passen. Dat kun je dan mooi combineren met wat er verder via het internet besteld wordt. Een unit waarvan diverse overheids- en semi-overheidsorganisaties wisselend gebruik van maken zou een goede aanvulling op de aanwezige Retail zijn. Natuurlijk is daar geen plaats meer voor een tankstation, dát moet duidelijk zijn.
Consequenties
Ik ben begonnen erop te wijzen dat winkelcentra niet alleen staan, dat ze niet alleen functioneren en dus ook niet alleen te redden’ zijn! Dat geldt ook voor De Ridderhof! Wanneer we het Stadshart zien als de kern van de regionale retail-infrastructuur, moet dáár het recreatief winkelen worden geconcentreerd. De aanwezige supermarkten, die verkeer aantrekken dat ons stadscentrum helemaal niet aankan, moeten daar grotendeels verdwijnen. Meer kleine winkels, die vaak intensief (in dezelfde ruimte) met elkaar samenwerken, meer beleving, zoals in de nieuwe kookwinkel van Woerdman of boekhandel Haasbeek Centrum in de Julianastraat. Meer snuffelen, zoals dat nu al kan in de Raadhuisstraat. Maar zeker geen megalomane nieuwbouw omdat projectontwikkelaars en winkelketens dat zo graag willen. Boodschappen doe je in de buurten, wijken en dorpen. En voor heel specialistische en weinig voorkomende aankopen gaat de consument toch naar gespecialiseerde centra met grootschalige winkels, zoals de Rijneke Boulevard of Go Stores in Gouda, maar ook IKEA of Bataviastad. En dingen die nergens te koop zijn, koop je natuurlijk allang op het internet.
Dit alles betekent wel dat herbouw van De Ridderhof alleen verantwoord is in het kader van een regionaal Retail beleid. Dan moet er nog veel gebeuren, nu er nog niet eens een visie voor Alphen aan den Rijn is geaccepteerd.
Visie op het Stadshart van Alphen aan den Rijn
Die visie ís er overigens wel, elke politieke fractie en het gemeentebestuur van Alphen heeft hem.
Belangstelling? Gewoon aanvragen, via een mail naar: reinderkoornstra@gmail.com, onder vermelding van “Visie”.
beleefalphen 