Tag Archives: castellum

Castellum JA/NEE

10 mei

Willen we het, of willen we het niet?

Vandaag vanuit de gemeente Alphen aan den Rijn weer super positieve geluiden over ons wankelende theater Castellum, dé blikvanger op het Rijnplein, in ons lijfblad AD/Alphen. Want, ik schrijf er al over sinds 2011, dat theater kost veel meer dan de gemeenteraad ooit plande (€ 500.000 per jaar) en levert veel minder maatschappelijk rendement op dan was berekend. Natuurlijk, als Joup van’t Hek een try-out geeft staan de rijen in alle kranten, maar op de meeste avonden is het angstig stil. Echt, zonder de bioscoopvoorstellingen (en daarvoor had Alphen geen theater nodig, natuurlijk) was de stekker er allang uit getrokken, maar, ook met jaarlijkse gemeentelijke aanvullingen op het budget, is er nog steeds geen licht in de tunnel.

Castellumnieuw

Ik had graag ongelijk gekregen met mijn stellingname tegen de bouw van dat theater, maar in de dagen dat megalomaan denken de Alphense politiek beheerste, en, verder wel verstandige, mensen zelfs al aan een “De Bijenkorf” in ons stadje dachten, móest en zou er een theater komen. Wel, die gift van ons bedrijfsleven heeft de gemeente, ons dus, al zeker 15 miljoen Euro gekost. En nu moet er opnieuw 2 miljoen worden uitgegeven om allerlei nieuwe activiteiten mogelijk te maken en het theater eindelijk eens een wat klantvriendelijker entree te verschaffen. Uiteindelijk moet ook dat tóch structureel tonnen aan extra subsidie gaan kosten. Het gaat maar door!
Kortom, wil de Alphense samenleving dat eigenlijk wel?
Of ben ik weer te negatief? Dat ben je tenslotte snel, in onze dorpsstad!
Ach, krap een jaar geleden heb ik uitgebreid zitten praten met interim directeur Leo Pot, en mijn conclusie in het blog “Beleving in Castellum” was allerminst negatief, lijkt me:

Beleving in Castellum?

We moeten er niet zo van opkijken dat Theater Castellum steeds meer geld nodig heeft. Dat is in Gouda, zonder bioscoop, ook het geval. Theater Castellum is nu allesbehalve een ideaal gebouw, dus er zal flink geïnvesteerd moeten worden om het gezelliger te maken. Investeren om ook daar het verblijf zelf tot een beleving te maken. Die plannen zijn er, maar het geld niet, blijkbaar. Alphen aan den Rijn moet fors méér geld in het ons theater investeren, en niet minder! Of het ook feitelijk privatiseren. Dat is best mogelijk, maar dan moeten de nodige politici en bestuurders over hun eigen schaduw heenstappen. En ook dát zal veel geld kosten!
Maar gewoon op de huidige manier wat blijven door-emmeren, dát geeft in ieder geval geen ander perspectief dan dat we elk jaar méér geld in de put gooien.
Kortom, beste bestuurders en politici, geef Castellum de financiële ruimte, of verkoop de tent!

Culturele Stamppot!

Inmiddels, beste lezers, zijn we bijna een jaar verder, en nu ligt er een plan. Niet om de functie van het theater zelf te versterken, zoals Leo en ik bespraken, maar om er een ‘culturele stamppot’ van te maken: theater, filmzaal, restaurant, expositieruimte, en centrum voor popmuziek. Alsof het gebouw een harmonica is, zou er ook ruimte moeten komen voor diverse instellingen, voor Studio Alphen en als atelier voor kunstenaars. Tenslotte zou het gebouw nog als iFlow II moeten gaan functioneren.
Tja en dan komt, mijn studenten zouden de bui al zien hangen, mijn onvermijdelijke vraag: “Leuk plan, maar hoe gaan we hier geld mee verdienen”?
Ik heb geen idee of er een meerjarenbegroting ligt (ik neem aan van wel), maar waarop is die gebaseerd? Niet op een studie, want dat moet nog gedaan worden. Dus komen we niet verder dan wat de krant voorzichtig stelt: “Dat geld (subsidie 4,5 tot 9 ton jaarlijks) moet zoveel mogelijk worden terugverdiend dankzij de betere verhuur van het gebouw, is het idee”. Aan dit soort bestuurlijke vaagheden is de gemeenteraad wel gewend, natuurlijk. Maar iedereen die zich wat oriënteert op de verhuur van ruimtes, weet dat Castellum hierbij niet de enige is. Zo timmert Swaenswijck nogal aan de weg, heeft mijn eigen Adventskerk hiervoor een aparte stichting ‘Vrienden’ opgestart en kun je zelfs heel genoeglijk vergaderen in het Remonstrantse kerkje. En dan praten we alleen nog maar over het Stadshart zelf. Natuurlijk willen kunstenaars adequate ruimte, al jaren, maar over de bijbehorende facturen willen ze nooit praten. En ik zie ook de stichting Poppodium nog geen ‘marktconforme’ prijzen betalen, Studio Alphen trouwens ook niet! En gaan Alphenaren betalen om een expositie te bezoeken? En wie huurt die flexplekken op een plek waar de parkeertarieven torenhoog zijn?
Kortom, wát is de kans dat al die activiteiten (die natuurlijk ook weer eigen organisatie- en onderhoudskosten met zich meebrengen) ook daadwerkelijk het bedrijfseconomisch rendement opleveren wat ons nu wordt voorgespiegeld? Het lijkt me dat, als al die instellingen in de rij staan om hier ruimtes te huren, ze toch op zijn minst een intentieverklaring moeten tekenen voor er grootscheeps wordt geïnvesteerd!

Wat dan wel?

Ach, de vraag is, zoals ik vorig jaar al schreef in mijn conclusie, eigenlijk simpel: Willen de Alphenaren dit theater eigenlijk wel? En nemen ze de consequentie dat gebouw dan ook meer te bezoeken? Want als de inwoners van onze gemeente dat willen, moeten we er gewoon een bom duiten voor over hebben. Dan zou het niet nodig moeten zijn een kruiwagen vol met schone dromen als excuus te presenteren. Waarom geld investeren in een verbouwing die de Theaterfunctie, en daar ging het toch ooit om, alleen maar ondergraaft. Gemeenteraad, stop er gewoon 2 miljoen in om de functionaliteit van ons Theater Castellum te verbeteren, en zet een jaarlijks bedrag van 1 miljoen in de begroting. Of neem het besluit het gebouw af te breken en er een woonplaats voor jongelui van te maken. Dát levert het centrum in ieder geval extra drukte en inkomen op.
Anders staan we bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen voor precies hetzelfde probleem, maar zijn we intussen weer minstens 5 miljoen armer!

Advertentie

Tags: , , , ,

Zwarte Gaten (1)

2 mei

Theater Castellum in zwaar weer (AD/Alphen 30-4-2016)
Een jaar of twintig geleden werd onze stadje geteisterd door een aantal lieden die gewoon te vaak in Amsterdam borrelden. En alcoholische dromen droomden van hun eigen ‘Amsterdam’ aan de Rijn! Zo ontstonden, zonder gestructureerd nagedacht te hebben over de ontwikkeling van merkwaarde voor de Stad (Citymarketing) niet alleen de megalomane plannen rond Rijnplein (mét Bijenkorf natuurlijk!) en het Thorbeckeplein.

FotoWensdroom

En natuurlijk waren die plannen niet compleet zonder een eigentijds theater. De heren kregen het zelfs voor elkaar om de bouw van dat Theater Castellum gefinancierd te krijgen. Helaas wilde (anders was je ‘negatief’) niemand nadenken over de mogelijkheid dat de optimistische exploitatie overzichten eens géén werkelijkheid zouden worden. Helaas, ook omdat de geplande horeca nooit echt van de grond is gekomen, ontwikkelde Castellum zich tot een financieel zwart gat voor onze gemeente. Hoewel afgesproken was in enkele jaren de startsubsidie af te bouwen, moest er in de praktijk, direct én indirect, steeds meer geld bij. Tja, maar nét zoals dat met ijsbaan ‘The Dutch Oval’, ‘Wiebel Biebel’, Thorbeckeplein en Rijnhaven het geval was, Alphen kón niet zonder, vond de politieke en zakelijke elite.

Nieuws?
Nauwelijks, lijkt me! Waarom zou ik anders vijf jaar geleden, in december 2011, twee blogs op deze site geschreven hebben met alarmerende titels als “Castellum rijp voor de Sloop?” en ‘Castellum onder Curatele!”. Blijkbaar kan alleen een interim directeur, iemand die weet dat hij gaat vertrekken, het zich permitteren aan te geven dat Castellum, zakelijk bekeken, allang failliet had moeten zijn. En natuurlijk heeft het snelle vertrek van directeur Tineke Maas NIETS te maken met dit probleem. Natuurlijk niet!
Maar, curatele of niet, ons theater zakte stukje bij beetje weg in het zwarte gat dat onze positivisten zelf groeven. Hoewel er altijd juichend wordt gesproken over de belangstelling bij geheide publiekstrekkers, is de praktijk dat de Alphenaren, en dat kon je zien aankomen, al tien jaar weinig van deze culturele instelling gebruik maken. Je mag je afvragen wat er was gebeurd als daar geen bioscoopvoorstellingen werden gegeven.

Het gat wordt alleen maar dieper!
Wethouder Van Velzen, die het allemaal ook niet meer ziet zitten, realiseert zich wel dat een eventueel faillissement van Castellum ongecontroleerd hard op de gemeentelijke begroting terecht gaat komen. En dát kan Bruin, zo vlak na het Thorbecke debacle en de SWA affaire, niet trekken. Maar wat kun je nou anders doen met dat gebouw dan het als theater exploiteren? Afbreken? Misschien zakelijk gesproken het beste, maar politiek natuurlijk niet haalbaar, dat zou een hagelbui aan verloren ego’s opleveren. Dus gaat Van Velzen een curieus spoor volgen, en oppert een (ondergrondse) combinatie van Openbare Bibliotheek en Castellum. Bedrijfskundig slaat dat nérgens op, ook al omdat het theater helemaal niet over algemene ruimten beschikt die gedeeld kunnen worden, en is het dicht wanneer de bibliotheek open is. Daarbij is diep bouwen in Alphen aan den Rijn altijd een linke zaak, zoals we met de lekkages in de parkeerkelder gezien hebben. Trouwens, je kunt wel ondergronds bouwen, maar de arbeidsinspectie zal erop staan dat er gewoon daglicht naar binnen gaat komen. En dat betekent het einde van dat Rijnplein als ‘evenementenplein’! Zo vult de wethouder gaten door ze elders nog dieper te graven.
En dan hebben we het nog niet eens over het op deze manier langdurig financieren van een bibliotheekorganisatie die, in het zicht van technologische ontwikkelingen, er in de huidige vorm over een jaar of tien niet eens meer zal zijn.
Nee, het is wel een typisch politieke oplossing, maar één die Alphen aan den Rijn bankroet gaat maken. En wie gaat er nou investeren in een artikel 12 gemeente? Zo raakt Van Velzen’s ‘oplossing’ de toekomst van ons Stadshart als geheel, en daarmee van de hele stad.

De ‘Bieb’
Voor de bibliotheek, die in verband met woningbouw de barakken aan het Aarplein moet verlaten, zal een moderne, duurzame oplossing gevonden moeten worden, zoals ik al in ‘De Mediashop’ (http://www.koornconsult.com) heb beschreven. Maar zolang die er nog niet is, kan ‘De Bieb’ inderdaad tijdelijk in het V&D pand worden geplaatst. In tegenstelling tot wat het persbericht aangeeft, is daarvoor helemaal geen onderzoek nodig. Die vestiging is één grote, lege vierkante ruimte midden in het centrum mét beveiliging, verlichting en verwarming waar alle huidige meubilair zo kan worden geplaatst. In een paar weken is dat gepiept! Maar op die eenvoudige, spotgoedkope, maar tijdelijke, oplossing zit de bibliotheekclub, mét de wethouder en zijn projectgroep, helemaal niet te wachten. Want in hun nieuwe ‘zwarte gat’ onder het Rijnplein zou die bibliotheek tientallen jaren financieel ‘veilig’ zijn. Net als nu al bij Castellum het geval is zouden er immers té veel gemeentelijke miljoenen geïnvesteerd zijn om de eerste twintig jaar sluiting van ‘De Bieb’ zelfs maar te overwegen.
Dát laatste is ook in het belang van het Theater. Niemand kan zich immers permitteren die twee, bouwkundig in elkaar vervlochten, culturele antiquiteiten ooit op te blazen?
Complottheorie?
Welnee, gewoon een overlevingsstrategie uit het boekje!

Castellum
Nu het iedereen duidelijk moet zijn dat alle culturele dromen rond het theater als cultureel middelpunt van de stad commercieel in scherven zijn gevallen, lijkt het me zaak te redden wat er te redden valt.
Te beginnen door de programmering fors te saneren. Geen ‘culture for the few’ meer, maar volledig gericht op de combinatie van publiekstrekkers in theater en bioscoop met lokale acties. Kortom, theater Castellum gaat alleen open als dat bij voorbaat, met of zonder sponsors, een positieve bijdrage oplevert. Veel minder vast personeel, meer ZZP-ers en vrijwilligers. Voor échte cultuur (!) kunnen Alphenaren, konden dat ook al, immers overal in de omgeving terecht.
Ook dán zal de gemeente behoorlijk moeten afschrijven, maar levert de exploitatie tenminste een positief resultaat op! En vormt dat theater aan het Rijnplein wel een doorlopende kostenpost, maar geen zichzelf verdiepend zwart gat meer.

Tja, en over al die andere ‘onmogelijke’ en zelfs nutteloze projecten in onze gemeente, daar schrijf ik wel een nieuw blog over: Zwarte Gaten (2)

Tags: , , , , ,

Zorg of Zeeman?

29 apr

Een somber toekomstbeeld
Gelukkig is het nog niet zo ver, beste lezers, maar als ik dan weer lees dat er geen geld meer is om ex-leerlingen van de PRISMA school, na hun dure opleiding, de stap naar het bedrijfsleven te laten maken? Deze afweging is misschien wel sneller actueel dan we allemaal hopen!
Kijk, dat de bomen niet langer tot de hemel groeien, dat is een feit. De gemeente doet dan ook hard haar best ons dát duidelijk te maken. Helaas zijn ze daarin niet zo consequent dat, mét de burgers, ook de gemeente zelf gaat inleveren. Integendeel, ondanks dat er in nog geen vijf jaar bijna 100 miljoen Euro’s aan de Lage Zijde zijn verdampt, blijft de gemeente geld pompen in bouwwerken die we helemaal niet nodig hebben. Intussen merkt iedereen die met Sport of Cultuur bezig is, dat er nergens meer geld voor is, en je kunt ervan op aan dat als de gemeente ooit moet kiezen tussen ‘ZORG’ of vastgoedprojecten (ZEEMAN) de laatste partij (het is niet alleen Zeeman’s Green natuurlijk) er het minste last van zal hebben.
De ‘Verzorgingsmaatschappij’ is immers ook in Alphen aan den Rijn geschiedenis geworden. Kaj Elhorst kan alvast beginnen daarover een boek te schrijven.

Bouwen
Er is natuurlijk helemaal niets op tegen dat, zoals ik in mijn vorige blog schreef, peperdure voorzieningen als Bibliotheek en Theater in deze krappe tijden flink moeten inschuiven. Of dat de Muziekschool haar functie op een andere manier moet invullen en sportverenigingen zelf hun grasvelden moeten onderhouden. Sta-art kan haar kunstwerken best in winkels, restaurants en openbare gebouwen exposeren. Wat er in andere gemeenten gebeurt (benchmark), vind ik nooit zo spannend, iedereen moet zijn eigen afwegingen maken, waarom zijn we anders een zelfstandige gemeente.
Maar het is merkwaardig dat de gemeente op geen enkele manier zelf de broekriem aanhaalt, terwijl de burger, direct én indirect, wordt opgezadeld met steeds hogere lasten. Integendeel, honderden ambtenaren zijn permanent bezig met allerlei projecten waarvan het beoogd maatschappelijk nut beslist marginaal is te noemen. Ik zal er een aantal eens benoemen:

De Baronie
Ik heb al heel lang geleden gepleit voor een modern, dus compact, Buurtwinkelcentrum op die plaats, graag samen met andere buurtvoorzieningen. Dat laatste werd al moeilijk omdat het niet zo botert tussen de Zeehelden en de Molukkers, maar in ieder geval zijn daar vlakbij wel een school, een gezondheidscentrum en een kinderopvang gerealiseerd. Helaas had bekende Alphenaar Jan Zeeman grootse dromen over een “high-end” winkelcentrum, daar midden in de armste buurt van Alphen, met de regionale uitstraling waaraan ons Stadshart niet kon tippen. Ik constateer dat er een prachtig mooi bouwwerk is neergezet, helaas met geen andere invulling dan ‘mijn’ buurtwinkelcentrum. Er is, crisis of niet, dan ook geen enkele kans dat hier ooit mooie kledingzaken hun anker uit zullen gooien. De Baronie is een mooie aanwinst voor de buurt maar, met al die lege winkels, als winkelproject een mislukking.
Helaas heeft de gemeente wél ingespeeld op de gedroomde toestroom van auto’s uit de regio en voor ettelijke miljoenen verspijkerd aan de verkeerssituatie daar. Kortom, meneer Zeeman (Green) hoefde alleen het gebouw neer te zetten. Alles wat nodig was om daar klanten naar toe te krijgen, betaalde de gemeente. Wij dus…..

Jachthaven
In het verlengde van die Baronie ligt het malle plan om van de mistroostige waterplas die ooit als Rijnhaven was bedoeld, een zinderend centrum van watersport te maken. En opnieuw tast de gemeente royaal in haar lege schatkist, door alvast (er bestaat nog niet één concreet plan) de brug in de Hoorn voor 5 miljoen te vervangen zodat de sloepen van beter gesitueerde Alphenaren ongehinderd hun spotgoedkope ligplaats kunnen bereiken. Ook dit is weer bedoeld om deels de omzet van de Baronie te spekken (dat levert die Baronie overigens maximaal een miljoen Euro aan omzet op, ons Stadshart de helft daarvan), zodat het nog wel even duurt voor die brug economisch rendabel kan zijn. Maar ja, wie wil er nou niet aan een jachthaven wonen, dus geeft deze gemeentelijke investering, alweer, kansen voor, opnieuw, Green. Daarbij is er nu al sprake van een snel groeiende overcapaciteit in de bestaande jachthavens, dus een vetpot wordt het voor niemand. En voor 5 miljoen kun je een hoop andere leuke dingen doen.

Maximabrug
Eigenlijk is het een beetje zielig, nog een paar jaar en dan ligt er een prachtige vierbaansbrug over de Rijn, die uitkomt op een karrenpad naar Koudekerk! Opnieuw vele miljoenen verspild in een prestigeproject, terwijl Koudekerk, en zeker de bedrijven daar, heel gelukkig waren geweest met een simpele tweebaans brug. Maar, VVD en CDA wilden hun droom, de ‘Grote Bypass’ realiseren en zonder brug was die droom als een zeepbel uiteengespat. Kortom, er zal in de regio wat gelachen worden om die peperdure brug naar Nergenshuizen, een ‘funny’, zoals de Engelsen dat zouden noemen. En de grote initiator van dit plan, Hoogvliet Supermarkten, gaat binnenkort gewoon naar Bleiswijk verhuizen……
Enfin, nu er toch al zóveel geld al is uitgegeven, zullen we uiteindelijk nog veel meer geld mogen dokken voor een verbinding over de Heijmanswetering om via BruinsSlotsingel en Eisenhowerlaan toch de gedroomde verbinding naar de N207 (Kleine Bypass) te realiseren. De tientallen hierbij betrokken ambtenaren gaan hun pensioen wel halen, want door de betere verbinding wordt veel industrieel vastgoed (en de gemeentelijke grond) aan de Hoge Zijde in één klap meer waard.

Station
Als Alphen érgens geen behoefte heeft, dan is het aan nóg meer winkels. En dat is nou precies wat (alweer) Green bij de Fietsappel gaat bouwen. Omdat Jan Zeeman c.s. inmiddels ook wel weten dat ze die winkels nergens kunnen slijten, krijgen ze bij voorbaat al 5 miljoen nog niet bestaande Euro’s van de gemeente om op de ‘Toor locatie’ leegstand te bouwen. Uiteraard wordt het gebouwd als ‘traffic locatie’, maar iemand móet vergeten hebben die ‘traffic’ naar en van het station (vergelijk Leiden of Utrecht) nou eens te meten. Misschien dat een winkeltje in pepdrankjes daar kan overleven, maar de rest niet. Zelfs overbuurman Toob gaat daar niets aan veranderen. En zo bestrijdt de gemeente geen leegstand, maar investeert daar zelfs in. Investeren met geld dat, met toestemming van onze volksvertegenwoordigers, wordt onttrokken aan sportverenigingen, culturele instellingen en projecten die, zoals een tunnel door Hazerswoude-dorp, veel belangrijker zijn. En als het met deze projecten (naar schatting ten bedrage van 25-30 miljoen Euro) allemaal tegenvalt, tja, dan is de ZORG aan de beurt!
“Na ons de zondvloed”, Alphense politici?
Of gaan we weer fuseren, zodat nóg meer inwoners aan deze Alphense hobby’s kunnen meebetalen?

Tags: , , , , , , , , , , , ,

De Ongemakkelijke Waarheid

20 apr

Cultuursector R.I.P?
Als ik, na alle commotie rond Muziekschool en Sportspectrum, in het AD/Alphen moet lezen dat ook de “Bieb” en “Theater Castellum” nog steeds niet snappen dat de ‘oude tijden’ voorbij zijn, zie ik de toekomst voor de Alphense cultuurgebruiker steeds somberder in. De directeuren van beide subsidie slorpende instituten krijgen, net als alle andere subsidieverkrijgers, het “advies” (één van de betere ideeën van cultuurwethouder Van Velzen) eens te kijken of ze niet samen op kleinere voet kunnen leven. Maar de dames steken al bij voorbaat de brand in deze gemeentelijke strohalm omdat het delen van de Castellum locatie niet tot ieders tevredenheid kan gebeuren. Blijkbaar wachten ze liever, zoals ook Piet Brummer en de zijnen met de muziekschool deden, tot hun miljoenensubsidie van het ene op het andere moment verleden tijd is, en ze hun instituten moeten opheffen.
Hoe lang moet het nog duren voor al die managers van de ‘het kan niet op’ generatie door hebben dat de gemeente het door hen gewenste geld gewoon niet meer beschikbaar heeft. Deels omdat het er niet is, deels omdat de politici nu andere keuzes maken dan voorheen.

Verandering zonder Veranderen
Ik vraag me af wat we maatschappelijk nog aan voorzieningen moeten verliezen voordat de betrokkenen duidelijk wordt dat je zonder te veranderen van werkwijze geen verandering in resultaat kunt verwachten. Toch is dat precies wat ze nastreven. Winkels en winkelketens sluiten niet de deuren omdat ze geen kansen hebben, maar omdat ze OP DE BESTAANDE MANIER geen kansen hebben. Omdat grote en kleine ondernemers niet in staat zijn hun ingesleten werkwijze revolutionair aan te pakken, als ‘Nieuwe Winkelier’, bijvoorbeeld. Donald Sull stelde al tien jaar geleden dat, als de maatschappij een andere richting kiest (ex-verzorgingsmaatschappij) en organisaties verblind vasthouden aan wat ooit hun sterke punten waren, hun gekoesterde ‘Ankers’ steeds sneller tot ‘Molenstenen’ verworden waaraan die organisatie ten gronde gaat.
Is dat niet precies wat we NU overal zien gebeuren?
Ook het management van ‘de Bieb’ en ‘Theater Castellum’ lijken té verknocht aan de subsidiekraan om zich een leven zónder zelfs maar voor te stellen. Anders kan ik me niet voorstellen dat beide dames ook maar dénken de vrijheid te hebben om “tevreden” te zijn. Het geld is op, en de tijd dringt!

De ongemakkelijke waarheid
Natuurlijk is dat Castellum nooit als ‘Cultuurhuis’ gedacht (dat was al een blunder, natuurlijk), en past de bestaande, gigantische bibliotheek aan het Aarplein daar natuurlijk niet zomaar in. Dat noodzakelijke samengaan betekent dat beide instituten hun ‘business model’, hun manier om geld binnen te krijgen, moeten herzien. En als ze dat zelf niet kunnen, of willen, dan moeten ze hun organisatie maar opheffen, in de hoop dat anderen daar wel toe in staat zijn. ‘De Muziekschool’ is hun leidraad, vrees ik, niet hun eigen, roze, meerjarenplannen. Tenslotte is het helemaal niet de vraag de HUIDIGE bibliotheek in het HUIDIGE theater in te passen, terwijl de directies daar wel van uitgaan.
Zo zet ik al jaren vraagtekens bij het werkelijke nut van het theaterrestaurant binnen het concept van het theater, en datzelfde geldt voor de bioscoopvoorstellingen. We hebben toch al een bioscoop? En het concept van de bibliotheek als gigantisch boekenmagazijn mag ook best op de schop. Mijn concept van de geprivatiseerde ‘Mediawinkel’, met daarnaast de bibliotheekorganisatie om de bevolking van alle leeftijden in nauw contact te brengen met literatuur is alweer jaren oud. Laat het ‘verhuren’ van boeken en andere media maar aan het particuliere bedrijfsleven over. Maar die bibliotheek verschanst zich steeds meer in grote, centraal gelegen, gebouwen, waar de verouderende maatschappij juist vraagt om een kleinschalige, verspreide, opzet. Kortom, zowel het theater als de bibliotheek moeten over hun eigen schaduw durven springen, willen ze én met minder geld uit kunnen komen, én hun maatschappelijke relevantie houden. Dat laatste is natuurlijk de basis van wat ze aan subsidie overhouden. Want hoeveel er ook afgaat, het blijft een hoog bedrag, waaraan elke inwoner meebetaalt, en waarvan dus ook elke burger wil profiteren.
Dat besef, dat echt alles anders moet vóór de klok slaat, is wat milieukopstuk Al Gore ‘De Ongemakkelijke Waarheid’ noemde.

Veranderen, of Verdwijnen
Té lang is de invloed, maar zijn ook de mogelijkheden, van het internet onderschat, een technologische ontwikkeling die zo’n beetje haaks staat op het centralisme van veel huidige managers. Ongeacht of ze nu een retailketen, een horecainstelling, een muziekschool, een theater, of een bibliotheek leiden. Uitstel krijgen ze niet meer, morele chantage door een kleine groep aanhangers werkt niet meer, de binding met de maatschappij als geheel verdwijnt, en de subsidiepomp is gestopt.
Misschien is het ook helemaal niet erg dat de huidige organisaties verdwijnen. Wellicht krijgen we er voorzieningen voor terug die veel beter inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen als individualisering en participatie.
Tegen de prijs die we ervoor willen betalen!

Tags: , , , , , ,

Beleving in Castellum?

25 mrt

 

“In theater Castellum in Alphen aan den Rijn beleef je de voorstelling, in de Goudse Schouwburg beleef je het theater”
Tot deze conclusie kwamen we tijdens een discussie die ik, onder het genot van een kopje Barista cappuccino, had met een aantal studenten over dit onderwerp. Hun werkstuk ging over beleving in winkels, maar omdat ze weinig wisten van winkels, maar wel van theaters, zaten we al snel te praten over waarop theaters op dit vlak nou konden verschillen. En zo kwamen we tot deze uitspraak die de huidige problemen bij ons theater Castellum goed kan verklaren.

Beleven
“Een beleving is een uniek en persoonlijk aanbod waarmee je je op de markt kunt onderscheiden en waarvoor je een prijspremium kunt vragen”.
Beste lezers, vanaf het moment dat ik het boek ‘The Experience Economy’ van Gilmore en Pine (1999) las, ben ik een ‘belevenis profeet’ geworden. Na de nodige discussies over dit onderwerp kon ik die ideeën uitwerken voor winkels en winkelcentra, in het boek dat ik schreef over retailmarketing: ‘Marketing voor Retailers’.
Hoewel het principe al jaren bekend is in dierentuinen (ook in Avifauna) en musea (zoals het Archeon) wordt het helaas in winkelformules nog weinig toegepast.

De Goudse Schouwburg
De Goudse Schouwburg is vorig jaar gekozen tot ‘Schouwburg van het Jaar’ en, hoewel ik normaal gesproken een broertje dood heb van ‘lijstjes’, geeft dat toch wel aan dat deze instelling tot de top van de Nederlandse theaters behoort. Toch is er meer dan dat wat ons deed besluiten naar Gouda te blijven reizen in plaats van, dichtbij huis, te verkassen naar het nieuwe Theater Castellum.
Natuurlijk, het theater is veel bekender, je vindt daar voorstellingen die je in Alphen nog niet ziet. Het theatercafé is veel en veel gezelliger, maar ja, je moet wel heen en weer naar Gouda, ook bij slecht weer. Maar, hoewel het publiek per voorstelling anders is, is er eigenlijk altijd veel sfeer, en het gevoel “We zijn er weer”, welke voorstelling je ook bezoekt.

Theater Castellum
Bij Theater Castellum was, al bij de bouw, snel duidelijk dat het gebouw gewoon een paar meter te kort was. Dat had vast iets met architectuur te maken, maar daardoor sta je, éénmaal binnen, pats boem, voor de garderobe. Het theatercafé is een “pijpenla”, waarbij keuken én bars ook nog eens dwars in de ruimte werden geplaatst.
Ik ben geen architect, maar de gedeelde foyer valt elke leek direct op. Wil je iemand ‘aan de overkant’ ontmoeten, dan zul je een flink aantal trappen op en af moeten, om dat te kunnen. In de praktijk moet je het doen met het gezelschap dat toevallig aan jouw kant verblijft. Dat dit effecten heeft op de manier waarop de catering is geregeld (waarbij dat theatercafé al helemaal geen rol speelt) is wel duidelijk, maar dat maakt het er allemaal niet gezelliger op. Het feit dat er ook een ‘ander’ bioscooppubliek komt, maakt de ervaring met Castellum al bij binnenkomst wat rommeliger dan in Gouda, zonder bioscoop.

Beleving
Tja, en zo kwamen we al snel op wat je nu eigenlijk in dat theater beleeft. Is dat de voorstelling, of het theater?
Dán blijkt al snel dat je in Alphen aan den Rijn vooral een voorstelling beleeft, maar in Gouda het theater zelf. In Alphen spreekt iedereen erover dat ze naar die en die voorstelling zijn geweest, of naar die en die artiest hebben beluisterd, of dat en dat optreden hebben meegemaakt, of beleefd. In Gouda gaat iedereen naar de schouwburg, en komt de voorstelling, de artiest, of het optreden op de tweede plaats. Mocht het programma eens tegenvallen, dan heb je toch nog een leuke avond. Dát is in Alphen maar te bezien. Tja, en als je vooraf, én in de pauze, in die foyers relatief weinig plezier van je verblijf ontleende, zul je na afloop niet zo gauw in het theatercafé, waar je immers nog helemaal niet bent geweest, een drankje gaan drinken. Iets wat in Gouda heel gewoon is. Natuurlijk heb ik er geen uitgebreid onderzoek naar gedaan, maar het ligt voor de hand dat de beleving van dat Goudse theater een stuk intenser is dan in Alphen aan den Rijn gebruikelijk is. De kans dat de Alphenaar buiten Alphen aan den Rijn gaat shoppen, is dan ook een stuk groter. En Marc van Kaam moet, elke voorstelling opnieuw, een veel groter deel van zijn ‘klanten’ werven dan zijn collega in Gouda dat moet doen. Dát is duur!

Betalen!
We moeten er niet zo van opkijken dat Theater Castellum steeds meer geld nodig heeft. Dat is in Gouda, zonder bioscoop, ook het geval. Theater Castellum is nu allesbehalve een ideaal gebouw, dus er zal flink geïnvesteerd moeten worden om het gezelliger te maken. Investeren om ook daar het verblijf zelf tot een beleving te maken. Die plannen zijn er, maar het geld niet, blijkbaar. Alphen aan den Rijn moet fors méér geld in het ons theater investeren, en niet minder! Of het ook feitelijk te privatiseren. Dat is best mogelijk, maar dan moeten de nodige politici en bestuurders over hun eigen schaduw heenstappen. En ook dát zal veel geld kosten!
Maar gewoon op de huidige manier wat blijven dooremmeren, dát geeft in ieder geval geen ander perspectief dan dat we elk jaar méér geld in de put gooien.
Kortom, beste bestuurders en politici, geef Marc de financiële ruimte, of verkoop de tent!

Tags: , , , , , ,

Castellum rijp voor de Sloop?

19 dec

Inwoners van Alphen aan den Rijn, Boskoop en Rijnwoude, medeburgers,

Klaarblijkelijk dacht men bij Jogchems Theaters (JT) uit mijn eerdere pleidooi voor het onder curatele stellen van theater Castellum (Castellum onder Curatele), op te kunnen maken dat men hiermee een ongewenste concurrent wel kon elimineren. Nou, niets is minder waar.
Je kunt uit dit verhaal hoogstens afleiden dat het zakenleven zich verhardt, onder druk van de doorzettende economische crisis. Ook de rechtszaken van bouwmarkt Karwei tegen de hervestiging van Praxis wezen daar al op. Eten of gegeten worden, is blijkbaar steeds vaker het parool.

Oh, het bedrijf heeft zeker een punt, Marc van Kaam moet niet zo stellig beweren dat het theater én de bioscoop een volledig gescheiden exploitatie kennen, en dat van de bijna één miljoen Euro subsidie geen cent in de exploitatie van de bioscoop verdwijnt. In bedrijfskundig opzicht vallen drie verschillende verwante activiteiten in één gebouw nooit helemaal te scheiden. Maar ik geloof best dat de bioscoop zichzelf zou kunnen bedruipen. Dat laatste zal dan ook de voornaamste reden zijn van JT om de bioscoopactiviteiten in Castellum over te nemen.
Maar ja, je lost geen bedrijfskundig probleem op door er een ander voor in de plaats te krijgen.
‘Ons’ theater Castellum is nu eenmaal gebouwd op drie peilers, Theater, Bioscoop én Horeca. De bedoeling is ook altijd geweest tot een kloppende exploitatie te komen door niet alleen met elk van die drie peilers geld te verdienen, maar in het bijzonder in te zetten op synergie, in kosten én opbrengsten, vanuit deze drie peilers onder Castellum.
Wel, iedereen weet dat het met de horeca exploitatie, binnen het kader van voorstellingen en daarbuiten, slecht gesteld is. Daar hebben alle bezoekers van de Alphense Talkshow, zaterdag jl., weer van kunnen meegenieten. Het doorverkopen van de exploitatie van die horeca was wel een gemakkelijke, maar zeker geen effectieve manier om die poot te laten groeien en bloeien. En met het realiseren van synergie tussen die horeca en de andere twee activiteiten heeft het al helemaal niets te maken.
Medeburgers, het uitgangpunt van synergie in het ’business plan’ zou definitief ten grave gedragen worden als JT de bioscoop activiteiten zou overnemen. Nee, als ik ergens voor pleit is dat er eens goed, en allesbehalve vrijblijvend, gekeken gaat worden naar de manier waarop we die, absoluut noodzakelijke, synergie juist kunnen versterken. Het ‘grootmoedige aanbod’ van JT is niets meer of minder in te schatten als zakelijk opportunisme, waar Castellum, de Alphense bevolking én het cultuurbeleid helemaal niets mee opschieten. Integendeel, elke vorm van flexibiliteit (waardoor nu bijvoorbeeld grote kaskrakers kunnen uitwijken naar de (grotere) theaterzalen) zou verdwijnen. Dat zou de kas van JT beslist spekken, maar de exploitatie van het theater alleen maar verslechteren. En daarmee zou er niet minder, maar juist meer subsidie nodig zijn, die deels in de zakken van JT zou verdwijnen. Zo stom gaan we toch niet zijn!

Nee, zelfs met mijn beperkte inzicht in de exploitatie van Castellum zou ik direct iets willen doen met de horeca, én daarbij het theater elke avond willen openstellen. Als dat tijdelijk wat meer geld gaat kosten, nou én? Als daarmee Castellum over een paar jaar zijn eigen broek kan ophouden, is dat toch verantwoord? Of denken we soms dat het openen van ons nieuwe zwembad de gemeente niet de eerste jaren veel geld gaat kosten? Maar we kunnen, in beide gevallen overigens, het ons toch niet permitteren gloednieuwe voorzieningen een stille dood laten sterven?

Nee medeburgers, wat theater Castellum betreft is er nauwelijks sprake van oneerlijke concurrentie, zoals JT beweert. Dat vond JT, nog onder ander management, overigens zelf ook niet. Integendeel, als JT die bioscoopactiviteiten zou overnemen ontstaat er voor dit bedrijf een monopolie positie die voor Alphen en de Alphenaren alleen maar slecht zou uitpakken. Met dit aanbod schiet niemand iets mee op.
En het theater is natuurlijk niet te koop, voor niemand.

Oh ja, of de Alphense gemeenteraad het nog zo verantwoord vindt om elk jaar vijf ton in het theater te stoppen om een ‘brede programmering’ mogelijk te maken, daar moeten ze nog maar eens goed over nadenken. Mijn verhaal was gebaseerd op dat andere (bijna) half miljoen Euro die de negatieve exploitatiekosten moet dekken.

Tags: , , , , ,

Castellum onder Curatele!

13 dec

Inwoners van Alphen aan den Rijn, Boskoop en Rijnwoude, medeburgers!

Vele jaren heeft Alphen het zonder theater moeten doen. Dan zou het hier gebouwd worden (Thorbeckeplein), dan daar (IJsbaanterrein), maar uiteindelijk werd er een gat gevonden aan het gloednieuwe Rijnplein. “Iedereen” was, en is, enthousiast over het theater dat onze stad weer eens ‘op de kaart’ zette.
Alleen lijkt theater Castellum het zwarte gat van de cultuurbegroting te zijn.
Vorig jaar betaalde, via de forse gemeentelijke subsidie, elke medeburger, groot of klein, een bedrag van €13, 50 voor het genoegen in de eigen gemeente naar het theater te kúnnen. In totaal bijna één miljoen Euro!
Helaas is dat slechts het genoegen voor weinigen, want in totaal scoort Castellum maar 70.000 bezoekers per jaar, dus nog geen één bezoek per Alphenaar. Dát is toch wel heel karig voor een voorziening waar we, volgens onze politici, niet buiten kunnen. Je kunt op je vingers natellen dat slechts een kleine groep (7000 Alphenaren, als ik ervan uitga dat die er 10 keer per jaar komen) een theatervoorziening gebruiken waar dus 90% van de bevolking niet of nauwelijks zijn neus laat zien.
Als we dan ook nog lezen, in de subsidieverlening over 2010, dat er twee keer zoveel populaire (=uitverkochte) musicalvoorstellingen zijn geboekt dan gedacht, is dat bezoek ook nog behoorlijk geflatteerd.

Omdat het bezoek niet stijgt, maar de kosten dat wel doen, mogen we vooronderstellen dat het gat tussen wat er binnen komt, en wat er uit gaat, alleen maar groeit. Je zou dus verwachten dat directie en bestuur met gescheurde kleren en as op hun hoofd hun ellende in de Alphense raadszaal komen uitsnikken, maar niets is minder waar.
Directeur Marc van Kaam stelt in Alphen.CC nogal arrogant dat hij ‘optimistisch’ is, en blijft. Eerlijk gezegd, beste medeburgers, maakt juist dat mij zo ongerust. Dát, en het feit dat de Alphense gemeenteraad, druk bezig te bezuinigen op van alles en nog wat, hier eigenlijk niets over te melden heeft. Tenslotte kun je voor één miljoen Euro per jaar best leuke dingen doen voor medeburgers die in deze tijd het water aan de lippen staat. Zelf heb ik al duidelijk gemaakt dat je voor die 1 miljoen Euro (waarvan maar de helft door de gemeente moet worden opgehoest) het hele Stadshart de boost kunt geven die daar bitter nodig is. Een bedrag dat in dat Stadshart geld oplevert, terwijl de één miljoen Euro die jaarlijks in het theater wordt gepompt, weg is en weg blijft.

Ik begrijp werkelijk niet waarom Marc zo optimistisch is. Tenslotte is allang bekend dat veel mensen bezuinigen op theaterbezoek, dus lijkt er weinig reden te zijn dat dit bezoekersaantal ooit over de 70.000 gaat komen. Daarmee gaat misschien dit jaar al de subsidie over de 1 miljoen Euro heen en het eind is nog lang niet in zicht.

Het lijkt me dat het roer drastisch om moet, en dat de tijd van ‘leuke dingen doen voor de mensen’ over is. Natuurlijk kan geen theater zichzelf bedruipen als de politiek eisen stelt ten aanzien van de diversiteit van het aanbod. Maar tweemaal zoveel subsidie als waarvan iedereen uitging, dát gaat gewoon te ver. De problemen worden, zo moet ik begrijpen, ook nog wat gecamoufleerd door de resultaten van de bioscoopvoorstellingen, maar we hebben geen theater gebouwd om films te vertonen. En de restaurant voorzieningen zijn al sinds de opening één groot drama, zoals iedereen in de gemeente wel weet. Maar Marc weet weinig beters naar voren te halen dan dat die subsidie (hoe hoog we die al vinden) ‘relatief weinig’ is. Het lijkt me dat de gemeenteraad eens fors moet ingrijpen (liever de wethouder, maar die lijkt alleen maar bezig ook aan de Lage Zijde een dergelijk zwart gat te creëren: Het Cultuurhuis.
Medeburgers, het wordt tijd dat er in beide gevallen eens flink op de rem wordt getrapt. Theater Castellum kunnen we natuurlijk niet meer kwijt, zoals we ons stadhuis, ondanks de extreme kosten, ook niet meer kwijt konden. Maar het Cultuurhuis staat er nog niet, en komt er voorlopig ook niet als onze volksvertegenwoordigers hun verantwoordelijkheid namens hun kiezers nemen.
Intussen moet theater Castellum onder curatele worden gezet voor de zaak echt uit de hand loopt. Dat betekent niet alleen dat er fors op de personeelskosten moet worden bespaard (nu 50% van de kosten) en dat het aanbod, eisen of niet, veel beter moet worden afgestemd op wat de Alphense bevolking wil zien. Niet wat een kleine culturele elite bepaalt dat ze moeten zien.
De tering naar de nering zetten, heet dat al heel lang

Tja, en als dat niet het geval is, als college en raad Gods water over Gods akker laten lopen, is er nog maar één lichtpuntje. Na 2013 gaan er 30.000 nieuwe medeburgers aan die miljoen meebetalen! Van harte, natuurlijk!

Tags: , , ,