Inwoners van Alphen aan den Rijn, Boskoop en Rijnwoude, medeburgers
Eerlijk gezegd kan ik er niet zoveel mee, met dat woord ‘Eigenheid’. Gelukkig heb ik ‘Van Dale’ onder de knop, maar ook dan kom ik alleen op andere begrippen als ‘eigenaardigheid’, ‘authenticiteit’, “individualiteit’. Daarmee is dat ‘eigenheid’ nog helemaal niet verklaard. Het is zo’n begrip waarvan iedereen wel aanvoelt wat het zo ongeveer is, maar waar toch iedereen zijn eigen draai aan kan geven.
Nou, en dat was precies wat iedereen deed, tijdens het laatste debatcafé “Op het Dorp”. Niet alleen de inleiders, architect Bloemen, gilde’meester’ en stadsgids Frans Schouten en wethouder Kees van Velzen van Ruimtelijke Ordening haalden hun eigen punten uit dit begrip, dat deden ook de diverse insprekers, en dat deed ik natuurlijk zelf ook.
Al eerder schreef ik over dit onderwerp columns op http://www.alphen.com zoals recent “Dorpshart in Alphen aan den Rijn” en blogs als ‘Alphen aan den Rijn, een geweldige stad om te wonen’ en ‘Stedelijke identiteit’. Natuurlijk heeft Bloemen gelijk dat we relatief weinig ‘doen’ met de Oude Rijn die zich al zolang door ons dorp slingert, maar helaas zijn de dorpen Oudshoorn, Alphen en Aarlanderveen nu eenmaal ‘met de kont naar het water’ gebouwd. Vanouds lintdorpen langs de oeverwallen die de rivier meer zagen als een transportroute dan als ‘eigenheid’. Daar kunnen we niet zoveel aan doen, tenzij we bereid zijn om, naast het Rijnplein, ook aan het Thorbeckeplein peperdure vierkante meters winkelruimte op te offeren om die Rijn te kunnen zien. Vanaf café De Heul kan dat al jaren, en het kost niets! Kees van Velzen wil, en ook dat is vanuit zijn functie te begrijpen, de stad vooral open maken, verkeersluw en groen. Hij sluit daarmee helemaal aan bij Bloemen.
Medeburgers, ik sluit me liever aan bij Frans Schouten. Die Haarlemmer doet erg veel voor Alphen aan den Rijn, al blijft hij liever winkelen in ‘zijn’ geboortestad. Nou is dat ook niet zo verwonderlijk, tenslotte hoort Haarlem tot de leukste stadscentra van ons land, en is Alphen aan den Rijn in dat opzicht nog niet zo ver. Frans, natuurlijk goed ingevoerd in de historie van onze stad, wees erop dat zelfs nu, na bijna honderd jaar, de strijd tussen de oorspronkelijke drie dorpen nog voelbaar is. Volgens hem is de huidige fusie tussen onze drie gemeenten zelfs een ‘eitje’ als je het vergelijkt met de problemen die opborrelden bij de vorming van Alphen aan den Rijn. Toen kwamen de verschillen tussen de ‘echte Alphenaren’ (daar was dus in feite geen sprake van) en den ‘nieuwe Alphenaren’ (Riddervelders, vooral) nog bij. Niet voor niets was het in de zeventiger jaren nodig dat het ‘Buurtcentrum Ridderveld’, waaraan ik als bestuurslid én redacteur van de wijkkrant heb meegewerkt, de belangen van die ‘Riddervelders’ behartigde. ‘Wij’ hadden tenslotte de indruk dat onze wijk door ‘het oude dorp’ meer als wingewest dan als volwaardig stadsdeel werd gezien. Die strijd was eigenlijk al gestreden toen Kerk en Zanen werd gebouwd, maar iedereen weet dat er nooit veel is gedaan om die medeburgers van een fatsoenlijke verbinding met de rest van de stad te voorzien.
In ‘Stedelijke identiteit’ wijs ik erop dat een gezamenlijk beleefde historie meer bijdraagt aan die identiteit dan gebouwen, parken, straten of zelfs stadscentra. Maar juist door die historie, die schoksgewijze én snelle opbouw van dorp naar stad, ontbreekt het ons aan die zo gewenste Stedelijke Identiteit. En de ‘eigenheid’ die we wel hebben, is veel Alphenaren onbekend, of zit verstopt, zoals onze monumentale Adventskerk. “Eigenlijk zijn er veel meer factoren die ons Alphenaren van elkaar scheiden, dan die ons verbinden. Wij zijn allemaal Alphenaar, maar voelen ons dat niet”, zo stelde ik in dit blog.
Medeburgers, binnenkort sluiten de dorpen Boskoop, Benthuizen, Hazerswoude dorp, Hazerswoude Rijndijk en Koudekerk zich met onze huidige dorpen Zwammerdam en Aarlanderveen aan bij de stad Alphen aan den Rijn. Dan is het niet alleen belangrijk dat elk van die dorpen zich van hun eigen ‘Eigenheid’ bewust worden? (zie de column “Een bloeiend dorpscentrum, dat kan!” op http://www.alphen.com). Nee, dan wordt het des te belangrijker dat Alphen aan den Rijn zich profileert als ‘The place to be’ voor alle inwoners van die nieuwe gemeente. En dat kan alleen als ons Stadshart die functie heeft voor haar eigen inwoners. Zonder dat de Alphenaren zich thuis voelen in hun eigen centrum, wordt het natuurlijk nooit wat met onze medeburgers van buiten Alphen aan den Rijn. Want als we de gemeente regeren vanuit Alphen, maar de inwoners van die gemeente gaan shoppen in Zoetermeer zie ik de volgende fusie al opdoemen, eerlijk gezegd.
Om dat Stadshart op alle mogelijke manier in het centrum van ons denken te plaatsen, tot een deel van onze gezamenlijke identiteit te maken, zullen we een aantal dorpse ‘waarden’ moeten opofferen om als stad te kunnen functioneren. Daaraan moeten veel ondernemers én politici nog wennen, helaas.
De vorige week heb ik me nogal afgezet tegen het idee dat ‘het internet’ zou leiden tot het verval van dat Stadshart omdat er veel factoren zijn die daar een veel grotere invloed op hebben. Zoals dat tekort aan identiteit. Medeburgers, zie mijn volgende column op http://www.alphen.com!
beleefalphen 