Geen Koopzondag?
Nee, natuurlijk niet! Het begrip ‘koopzondag’ is met het besluit van de Alphense gemeenteraad immers historie geworden. Je kunt moeilijk praten over een koopzondag als consumenten zich voortaan élke zondag te buiten kunnen gaan.
Want, hoewel een aantal partijen, vooral uit nostalgie, nog twijfelden, heeft de meerderheid uiteindelijk ingezien dat het politiek verstandiger is die beslissing maar aan de winkeliers zelf over te laten. Natuurlijk is de SGP mordicus tegen, en het lijkt me ook stug dat in ‘hun’ dorpen Benthuizen en Hazerswoude-dorp de winkeliers zo onverstandig zullen zijn van hun pasverworven vrijheid gebruik te maken. De SP is tegen omdat ze (terecht) bezorgd zijn dat de kleine winkelier de dupe wordt.
Maar alle winkeliers hebben nu de vrijheid voortaan elke zondag van 13:00 uur tot 22:00 uur hun deuren open te doen. Niemand kan langer naar de politiek wijzen als oorzaak van de slechte resultaten in de retailsector, en dat vind ik het belangrijkste voordeel van dit besluit.
Quo Vadis, Retailend Alphen?
Tja, wat gaan jullie nu met die extra uren doen, retailers? Want het is natuurlijk niet voldoende om nog eens die winkeldeur 9 uur langer van het slot te doen. De verwarming en/of airconditioning moet een dag langer blijven werken, de verlichtingsrekening loopt op en er zal extra personeel worden ingezet. Ook zou het geen gek idee zijn om voor die zondag speciale acties te ontwikkelen, want als er geen mensen komen, heeft het allemaal niet zoveel zin, natuurlijk. Een feit is dat onze winkeliers allemaal extra kosten moeten maken, en dan maar moeten hopen dat de eigen bevolking inderdaad nu wel de verlokkingen van andere, grotere, winkelcentra weerstaat. Intussen zullen winkeliers én personeel wéér minder tijd hebben voor hun sociale leven, er zijn meer kosten dan alleen de financiële!
Het is ook maar de vraag of de wensdroom van de VOA, winst en werkgelegenheid, werkelijkheid wordt. Ik heb zwaar mijn twijfels over het effect van die geopende winkels op de kooplust van het publiek. En geen twijfels over het feit dat de extra kosten vaak de extra bruto winst (iets anders dan omzet) zullen overtreffen.
Al vele jaren geleden heb ik geschetst hoe je voor het centrum van Alphen de ‘rustdag’ voor alle gelovigen en niet-gelovigen opnieuw zou kunnen uitvinden. Maar daarvoor is echt veel meer nodig dat geopende winkeldeuren (de horeca was al open, natuurlijk) en wat gefragmenteerde acties van winkeliers. Maar daarover, of over een alternatief, blijft het stil. Onze winkeliers willen wel graag meer omzet, maar van verhoging van promotiebudgetten is geen sprake.
Inderdaad, Waarheen, winkeliers?
Stad versus omringende kernen
Ik zie absoluut geen enkele winstkans voor de andere winkeliers in onze buurten, wijken en kernen. Vooral ook omdat in onze gemeente, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Nieuwkoop, geen enkel winkelcentrum kan profiteren van toerisme. Dat lijkt voor de supermarkten anders te liggen, maar die kijken teveel naar die paar uurtjes die een paar supers nu al elke zondag open zijn, en te weinig naar het feit dat nu elke supermarkt veel meer uren open zal zijn. Er valt ook weinig meer te halen, op die zondag, van ‘de kleine ondernemer’ omdat die laatsten de ‘gemakzuchtige’ consument toch allang kwijt zijn. Dus blijft ‘de horeca’ als enig potentieel slachtoffer over. Want die supermarkten spelen steeds meer in op het leveren van kant-en-klare maaltijden, ook buiten de vriezer, waarmee ze nu ook op zondag een rechtstreekse concurrent van de gevestigde horeca is.
Maar overal elders gaat de consument vooral de zondagse verveling verdrijven via een verblijf in de stad, waarbij verblijf, en de kosten van dat verblijf (horeca én parkeren), de voornaamste uitgaven worden. Of dacht U, beste burger, dat, waar de gemeente de ‘koopavond’ acuut belastte met parkeergelden, de zondag daarvoor gespaard wordt? Kom!
Voor de rest, “kijken, kijken en niet kopen”.
Waar dat in het toch grote Stadshart van Alphen al gebeurt, zijn de winstkansen voor winkels in buurten, wijken en dorpen helemaal minimaal.
De kleine winkelier
Volgens de VOA wordt voldoende rekening gehouden met de belangen van de kleine winkelier, vooral omdat zij via hun winkeliersvereniging in die VOA vertegenwoordigd zijn. Ik weet zeker dat dit NIET het geval is. Ten eerste worden ook die ‘winkeliersverenigingen’ deels overheerst door de grotere retailbedrijven, daarbij is daarin de stem van de horeca vaak nogal luid vertegenwoordigd en tenslotte zijn de meeste kleinere retailers zo bezig met hun eigen bedrijf, dat ze zich zo weinig mogelijk met hun eigen vereniging bemoeien. Dat was zo met mijn eigen vader in mijn geboortedorp, dat was zo in Amsterdam-Noord en IJmuiden waar ik het V&D opperhoofd was, mijn studenten merkten het in de honderden onderzoeken die we in en rond Den Bosch deden, en ik heb het zelf gezien in Hulst en Vianen, waar ik uitgebreid onderzoek mocht doen. Natuurlijk zijn er uitzonderingen, maar het idee dat de mening van de winkeliersvereniging door iedereen wordt gedragen is verkeerd, en het idee dat via die vertegenwoordiging de mening van de VOA door elke winkelier wordt gedragen, is pertinent onjuist. Nu de grote gemeenschappelijke vijand, de gemeente, in deze zaak is weggevallen, zal het weer snel ‘ieder voor zich’ zijn, zoals het altijd al was. Grootwinkelbedrijven, met vaak tientallen mensen, vooral parttimers, op de loonlijst, zullen die zondagsopening (moeten) verwelkomen, middelgrote bedrijven zullen er schoorvoetend aan beginnen, bang om klanten kwijt te raken, en de kleine winkelier kan eigenlijk kiezen uit twee kwaden. Of hij/zij stort zich in die zondagsopening, met alle risico’s van dien, of hij houdt de deuren dicht, in de hoop dat niet al te veel klanten de winkel op zondag gaan missen.
Gemeente Alphen aan den Rijn
Ik constateer dat Stadshartmanager Martin de Vries het al niet voor elkaar kreeg om de winkels allemaal tot 18:00 uur (het tijdstip dat vroeger zo gewoon was) open te krijgen. Het zou me verbazen als opeens wel alle winkels op zondag hun deuren zouden openen, ook wanneer zij daar geen principiële bezwaren tegen hebben. Buiten dat Stadshart zullen veel winkeliers wel begrijpen dat er voor hen op zondag weinig te verdienen is, maar ook binnen dat Stadshart gaan winkeliers vanaf het begin hun knopen tellen. En als het, wat ik voorspel, niet lukt zonder dure promotiecampagnes die Alphenaar op zondagmiddag massaal de straat op te krijgen, zullen ze het snel voor gezien houden. De praktijk zal dan ook zijn dat het vooral de grootwinkelbedrijven zijn die, met aangepaste (minimale) personeelsbezetting, hun kansen pakken. Hoe dat uitpakt met alle supermarkten is nog afwachten, maar die gaan, behoudens uitzonderingen natuurlijk gelijk open.
Of de inwoners van de gemeente Alphen aan den Rijn daar allemaal gelukkiger van worden, waag ik te betwijfelen, en of ze hun ‘gewone’ levenspatroon op zondag daarvoor gaan wijzigen, ook. De plaatselijke retailers bieden, individueel én gezamenlijk, de Alphense klant niet wat nodig is om ons Stadshart te laten bruisen. Zolang dat niet verandert, zal de fel bevochten ‘koopzondag’ het koopgedrag in ‘stad en ommeland’ ook niet veranderen.
Ik wens de Alphense retailers veel wijsheid toe. De politiek is uitgepraat, zij zijn nu aan zet.
beleefalphen 