Tag Archives: theater

Castellum JA/NEE

10 mei

Willen we het, of willen we het niet?

Vandaag vanuit de gemeente Alphen aan den Rijn weer super positieve geluiden over ons wankelende theater Castellum, dé blikvanger op het Rijnplein, in ons lijfblad AD/Alphen. Want, ik schrijf er al over sinds 2011, dat theater kost veel meer dan de gemeenteraad ooit plande (€ 500.000 per jaar) en levert veel minder maatschappelijk rendement op dan was berekend. Natuurlijk, als Joup van’t Hek een try-out geeft staan de rijen in alle kranten, maar op de meeste avonden is het angstig stil. Echt, zonder de bioscoopvoorstellingen (en daarvoor had Alphen geen theater nodig, natuurlijk) was de stekker er allang uit getrokken, maar, ook met jaarlijkse gemeentelijke aanvullingen op het budget, is er nog steeds geen licht in de tunnel.

Castellumnieuw

Ik had graag ongelijk gekregen met mijn stellingname tegen de bouw van dat theater, maar in de dagen dat megalomaan denken de Alphense politiek beheerste, en, verder wel verstandige, mensen zelfs al aan een “De Bijenkorf” in ons stadje dachten, móest en zou er een theater komen. Wel, die gift van ons bedrijfsleven heeft de gemeente, ons dus, al zeker 15 miljoen Euro gekost. En nu moet er opnieuw 2 miljoen worden uitgegeven om allerlei nieuwe activiteiten mogelijk te maken en het theater eindelijk eens een wat klantvriendelijker entree te verschaffen. Uiteindelijk moet ook dat tóch structureel tonnen aan extra subsidie gaan kosten. Het gaat maar door!
Kortom, wil de Alphense samenleving dat eigenlijk wel?
Of ben ik weer te negatief? Dat ben je tenslotte snel, in onze dorpsstad!
Ach, krap een jaar geleden heb ik uitgebreid zitten praten met interim directeur Leo Pot, en mijn conclusie in het blog “Beleving in Castellum” was allerminst negatief, lijkt me:

Beleving in Castellum?

We moeten er niet zo van opkijken dat Theater Castellum steeds meer geld nodig heeft. Dat is in Gouda, zonder bioscoop, ook het geval. Theater Castellum is nu allesbehalve een ideaal gebouw, dus er zal flink geïnvesteerd moeten worden om het gezelliger te maken. Investeren om ook daar het verblijf zelf tot een beleving te maken. Die plannen zijn er, maar het geld niet, blijkbaar. Alphen aan den Rijn moet fors méér geld in het ons theater investeren, en niet minder! Of het ook feitelijk privatiseren. Dat is best mogelijk, maar dan moeten de nodige politici en bestuurders over hun eigen schaduw heenstappen. En ook dát zal veel geld kosten!
Maar gewoon op de huidige manier wat blijven door-emmeren, dát geeft in ieder geval geen ander perspectief dan dat we elk jaar méér geld in de put gooien.
Kortom, beste bestuurders en politici, geef Castellum de financiële ruimte, of verkoop de tent!

Culturele Stamppot!

Inmiddels, beste lezers, zijn we bijna een jaar verder, en nu ligt er een plan. Niet om de functie van het theater zelf te versterken, zoals Leo en ik bespraken, maar om er een ‘culturele stamppot’ van te maken: theater, filmzaal, restaurant, expositieruimte, en centrum voor popmuziek. Alsof het gebouw een harmonica is, zou er ook ruimte moeten komen voor diverse instellingen, voor Studio Alphen en als atelier voor kunstenaars. Tenslotte zou het gebouw nog als iFlow II moeten gaan functioneren.
Tja en dan komt, mijn studenten zouden de bui al zien hangen, mijn onvermijdelijke vraag: “Leuk plan, maar hoe gaan we hier geld mee verdienen”?
Ik heb geen idee of er een meerjarenbegroting ligt (ik neem aan van wel), maar waarop is die gebaseerd? Niet op een studie, want dat moet nog gedaan worden. Dus komen we niet verder dan wat de krant voorzichtig stelt: “Dat geld (subsidie 4,5 tot 9 ton jaarlijks) moet zoveel mogelijk worden terugverdiend dankzij de betere verhuur van het gebouw, is het idee”. Aan dit soort bestuurlijke vaagheden is de gemeenteraad wel gewend, natuurlijk. Maar iedereen die zich wat oriënteert op de verhuur van ruimtes, weet dat Castellum hierbij niet de enige is. Zo timmert Swaenswijck nogal aan de weg, heeft mijn eigen Adventskerk hiervoor een aparte stichting ‘Vrienden’ opgestart en kun je zelfs heel genoeglijk vergaderen in het Remonstrantse kerkje. En dan praten we alleen nog maar over het Stadshart zelf. Natuurlijk willen kunstenaars adequate ruimte, al jaren, maar over de bijbehorende facturen willen ze nooit praten. En ik zie ook de stichting Poppodium nog geen ‘marktconforme’ prijzen betalen, Studio Alphen trouwens ook niet! En gaan Alphenaren betalen om een expositie te bezoeken? En wie huurt die flexplekken op een plek waar de parkeertarieven torenhoog zijn?
Kortom, wát is de kans dat al die activiteiten (die natuurlijk ook weer eigen organisatie- en onderhoudskosten met zich meebrengen) ook daadwerkelijk het bedrijfseconomisch rendement opleveren wat ons nu wordt voorgespiegeld? Het lijkt me dat, als al die instellingen in de rij staan om hier ruimtes te huren, ze toch op zijn minst een intentieverklaring moeten tekenen voor er grootscheeps wordt geïnvesteerd!

Wat dan wel?

Ach, de vraag is, zoals ik vorig jaar al schreef in mijn conclusie, eigenlijk simpel: Willen de Alphenaren dit theater eigenlijk wel? En nemen ze de consequentie dat gebouw dan ook meer te bezoeken? Want als de inwoners van onze gemeente dat willen, moeten we er gewoon een bom duiten voor over hebben. Dan zou het niet nodig moeten zijn een kruiwagen vol met schone dromen als excuus te presenteren. Waarom geld investeren in een verbouwing die de Theaterfunctie, en daar ging het toch ooit om, alleen maar ondergraaft. Gemeenteraad, stop er gewoon 2 miljoen in om de functionaliteit van ons Theater Castellum te verbeteren, en zet een jaarlijks bedrag van 1 miljoen in de begroting. Of neem het besluit het gebouw af te breken en er een woonplaats voor jongelui van te maken. Dát levert het centrum in ieder geval extra drukte en inkomen op.
Anders staan we bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen voor precies hetzelfde probleem, maar zijn we intussen weer minstens 5 miljoen armer!

Advertentie

Tags: , , , ,

Zwarte Gaten (1)

2 mei

Theater Castellum in zwaar weer (AD/Alphen 30-4-2016)
Een jaar of twintig geleden werd onze stadje geteisterd door een aantal lieden die gewoon te vaak in Amsterdam borrelden. En alcoholische dromen droomden van hun eigen ‘Amsterdam’ aan de Rijn! Zo ontstonden, zonder gestructureerd nagedacht te hebben over de ontwikkeling van merkwaarde voor de Stad (Citymarketing) niet alleen de megalomane plannen rond Rijnplein (mét Bijenkorf natuurlijk!) en het Thorbeckeplein.

FotoWensdroom

En natuurlijk waren die plannen niet compleet zonder een eigentijds theater. De heren kregen het zelfs voor elkaar om de bouw van dat Theater Castellum gefinancierd te krijgen. Helaas wilde (anders was je ‘negatief’) niemand nadenken over de mogelijkheid dat de optimistische exploitatie overzichten eens géén werkelijkheid zouden worden. Helaas, ook omdat de geplande horeca nooit echt van de grond is gekomen, ontwikkelde Castellum zich tot een financieel zwart gat voor onze gemeente. Hoewel afgesproken was in enkele jaren de startsubsidie af te bouwen, moest er in de praktijk, direct én indirect, steeds meer geld bij. Tja, maar nét zoals dat met ijsbaan ‘The Dutch Oval’, ‘Wiebel Biebel’, Thorbeckeplein en Rijnhaven het geval was, Alphen kón niet zonder, vond de politieke en zakelijke elite.

Nieuws?
Nauwelijks, lijkt me! Waarom zou ik anders vijf jaar geleden, in december 2011, twee blogs op deze site geschreven hebben met alarmerende titels als “Castellum rijp voor de Sloop?” en ‘Castellum onder Curatele!”. Blijkbaar kan alleen een interim directeur, iemand die weet dat hij gaat vertrekken, het zich permitteren aan te geven dat Castellum, zakelijk bekeken, allang failliet had moeten zijn. En natuurlijk heeft het snelle vertrek van directeur Tineke Maas NIETS te maken met dit probleem. Natuurlijk niet!
Maar, curatele of niet, ons theater zakte stukje bij beetje weg in het zwarte gat dat onze positivisten zelf groeven. Hoewel er altijd juichend wordt gesproken over de belangstelling bij geheide publiekstrekkers, is de praktijk dat de Alphenaren, en dat kon je zien aankomen, al tien jaar weinig van deze culturele instelling gebruik maken. Je mag je afvragen wat er was gebeurd als daar geen bioscoopvoorstellingen werden gegeven.

Het gat wordt alleen maar dieper!
Wethouder Van Velzen, die het allemaal ook niet meer ziet zitten, realiseert zich wel dat een eventueel faillissement van Castellum ongecontroleerd hard op de gemeentelijke begroting terecht gaat komen. En dát kan Bruin, zo vlak na het Thorbecke debacle en de SWA affaire, niet trekken. Maar wat kun je nou anders doen met dat gebouw dan het als theater exploiteren? Afbreken? Misschien zakelijk gesproken het beste, maar politiek natuurlijk niet haalbaar, dat zou een hagelbui aan verloren ego’s opleveren. Dus gaat Van Velzen een curieus spoor volgen, en oppert een (ondergrondse) combinatie van Openbare Bibliotheek en Castellum. Bedrijfskundig slaat dat nérgens op, ook al omdat het theater helemaal niet over algemene ruimten beschikt die gedeeld kunnen worden, en is het dicht wanneer de bibliotheek open is. Daarbij is diep bouwen in Alphen aan den Rijn altijd een linke zaak, zoals we met de lekkages in de parkeerkelder gezien hebben. Trouwens, je kunt wel ondergronds bouwen, maar de arbeidsinspectie zal erop staan dat er gewoon daglicht naar binnen gaat komen. En dat betekent het einde van dat Rijnplein als ‘evenementenplein’! Zo vult de wethouder gaten door ze elders nog dieper te graven.
En dan hebben we het nog niet eens over het op deze manier langdurig financieren van een bibliotheekorganisatie die, in het zicht van technologische ontwikkelingen, er in de huidige vorm over een jaar of tien niet eens meer zal zijn.
Nee, het is wel een typisch politieke oplossing, maar één die Alphen aan den Rijn bankroet gaat maken. En wie gaat er nou investeren in een artikel 12 gemeente? Zo raakt Van Velzen’s ‘oplossing’ de toekomst van ons Stadshart als geheel, en daarmee van de hele stad.

De ‘Bieb’
Voor de bibliotheek, die in verband met woningbouw de barakken aan het Aarplein moet verlaten, zal een moderne, duurzame oplossing gevonden moeten worden, zoals ik al in ‘De Mediashop’ (http://www.koornconsult.com) heb beschreven. Maar zolang die er nog niet is, kan ‘De Bieb’ inderdaad tijdelijk in het V&D pand worden geplaatst. In tegenstelling tot wat het persbericht aangeeft, is daarvoor helemaal geen onderzoek nodig. Die vestiging is één grote, lege vierkante ruimte midden in het centrum mét beveiliging, verlichting en verwarming waar alle huidige meubilair zo kan worden geplaatst. In een paar weken is dat gepiept! Maar op die eenvoudige, spotgoedkope, maar tijdelijke, oplossing zit de bibliotheekclub, mét de wethouder en zijn projectgroep, helemaal niet te wachten. Want in hun nieuwe ‘zwarte gat’ onder het Rijnplein zou die bibliotheek tientallen jaren financieel ‘veilig’ zijn. Net als nu al bij Castellum het geval is zouden er immers té veel gemeentelijke miljoenen geïnvesteerd zijn om de eerste twintig jaar sluiting van ‘De Bieb’ zelfs maar te overwegen.
Dát laatste is ook in het belang van het Theater. Niemand kan zich immers permitteren die twee, bouwkundig in elkaar vervlochten, culturele antiquiteiten ooit op te blazen?
Complottheorie?
Welnee, gewoon een overlevingsstrategie uit het boekje!

Castellum
Nu het iedereen duidelijk moet zijn dat alle culturele dromen rond het theater als cultureel middelpunt van de stad commercieel in scherven zijn gevallen, lijkt het me zaak te redden wat er te redden valt.
Te beginnen door de programmering fors te saneren. Geen ‘culture for the few’ meer, maar volledig gericht op de combinatie van publiekstrekkers in theater en bioscoop met lokale acties. Kortom, theater Castellum gaat alleen open als dat bij voorbaat, met of zonder sponsors, een positieve bijdrage oplevert. Veel minder vast personeel, meer ZZP-ers en vrijwilligers. Voor échte cultuur (!) kunnen Alphenaren, konden dat ook al, immers overal in de omgeving terecht.
Ook dán zal de gemeente behoorlijk moeten afschrijven, maar levert de exploitatie tenminste een positief resultaat op! En vormt dat theater aan het Rijnplein wel een doorlopende kostenpost, maar geen zichzelf verdiepend zwart gat meer.

Tja, en over al die andere ‘onmogelijke’ en zelfs nutteloze projecten in onze gemeente, daar schrijf ik wel een nieuw blog over: Zwarte Gaten (2)

Tags: , , , , ,

Sportspectrum: VVT

2 okt

Treurig
Nee, ik zal er geen traan om laten dat Sportspectrum ophoudt te bestaan. Helemaal niet. Wel is het jammer dat het niet mogelijk is gebleken deze vastgeroeste organisatie op een andere manier te laten functioneren. Zoals dat ook niet mogelijk bleek bij de Muziekschool en bij de bibliotheek. Dinosaurussen uit de zestiger jaren die zich wel ontwikkelden, maar alleen binnen hun EIGEN grenzen. Het verhaal is bekend, de muziekschool raakt zijn subsidie kwijt, de bibliotheek moet samengaan met (baby) dinosaurus theater Castellum en Sportspectrum moet stoppen nu ze kans hebben gezien hun enige klant, de gemeente Alphen aan den Rijn, kwijt te raken. En als gevolg daarvan verliezen tientallen hard werkende Alphenaren hun baan. Dát is wel treurig, omdat het niet nodig was geweest.
Maar intussen schieten de alternatieven de grond uit!

Concurrentiekracht
Een paar dagen geleden werd trots bericht dat de concurrentiepositie van de BV Nederland sterk was verbeterd. Blijkbaar is dat voor ons Nederlanders heel belangrijk en ik ben teveel econoom om het daarmee oneens te zijn. Maar wat stelde die concurrentiekracht van Sportspectrum eigenlijk voor, op het cruciale moment dat ze om hun enige klant moesten vechten? Simpel gezegd, die bestond helemaal niet, en als gevolg wordt alles waar die organisatie zich tientallen jaren mee bezighield, binnen een paar maanden door anderen overgenomen. Net drie jaar geleden heb ik hierover al in ‘Zielig Sportspectrum’ een openbare brief aan Kees van Veen, directeur Sportspectrum, geschreven. “Beste Kees, ik ben niet jarenlang bestuurder geweest van De Watervrienden, en van De Alphense Sportraad, om de Alphense sport om zeep te helpen. Maar die Alphense sport én Sportspectrum, moet zichzelf niet buiten de economische werkelijkheid zetten”. We hebben er toen over gesproken, maar, opnieuw, is er niets werkelijk veranderd. Nu wil Sportspectrum opnieuw met wethouder Du Chatinier om tafel, maar ja, die man heeft, als wethouder Sport, al tien jaar lang met de Sportspectrum kopstukken om tafel gezeten. Hij weet dat het toch altijd weer op hetzelfde liedje terug komt.
Want al die jaren heeft Sportspectrum, en daarvoor de Sportstichting, haar werkzaamheden steeds zonder ook maar een spoor van concurrentie kunnen uitbreiden. Nooit hebben ze serieus moeite gedaan, voor zover mij bekend, om hun expertise ook buiten de gemeente te gelde te brengen, marketing was een onbekend begrip. Integendeel, men verwachtte niet anders dan de organisatie na de fusie met Rijnwoude en Boskoop opnieuw uit te kunnen breiden. Met nog een paar fusies te gaan (ja, echt) zou de toekomst van Sportspectrum binnen die steeds maar groeiende gemeente Alphen aan den Rijn tot in lengte van jaren wel gegarandeerd (!) zijn. En nu vallen alle dromen in duigen!

Sportspectrum: Actief, maar Inert
De opgang en ondergang van Sportspectrum is een typisch voorbeeld van hoe organisaties aan hun eigen succes te onder kunnen gaan. In dé management bestseller van de tachtiger jaren, “In Search of Excellence” beschreven de auteurs (Peters en Waterman) precies waarom ondernemingen succesvol waren. Helaas bleken, slechts enige jaren later, een aantal van de door hen onderzochte ondernemingen in grote problemen te zitten. Peters schreef, op basis van verdere studie, daar zelfs een nieuw boek over waarin hij hun beroemde ‘7-S’ model uitbreidde met een “7-C”model. Het komt erop neer dat hij had gevonden dat ondernemingen in tijden van stabiliteit andere competenties, en dus ook andere mensen, nodig hebben dan in tijden van verandering. Iets wat altijd centraal heeft gestaan in mijn colleges organisatieontwikkeling. Donald Sull studeerde hier verder op, en kwam in 2003 tot het schrijven van “Revival of the Fittest” waarin het begrip “Actieve Inertie” centraal staat.

Featured image

Organisaties, en Sportspectrum is zo’n organisatie, hebben de neiging zich te concentreren op waar ze goed in zijn, en zich daarin verder te ontwikkelen. Als de (participatie-) maatschappij zich vervolgens in een andere richting ontwikkelt, vergeten ze dat de geweldige hulpbronnen uit hun succesvolle verleden als molenstenen om hun nek gaan hangen. Kortom, ze werken zich een slag in de rondte, maar schieten daar steeds minder mee op. En uiteindelijk raak je compleet los van die maatschappelijke (en politieke) ontwikkeling en is het einde verhaal.
We kunnen de huidige situatie van Sportspectrum dan ook helemaal in de rode figuur terugvinden.

Politieke nervositeit
Natuurlijk grijpt de oppositie in onze gemeenteraad deze zaak aan om hun eigen positie te verbeteren. In het hoofdartikel “Vragen over Zwembad” van AD/Alphen stelt Jan Belt dat “Clubs passen voor het overnemen van taken” van Sportspectrum. En bestuurslid Jaap Peters heeft het over ‘schepen achter zich verbranden’. Iedereen lijkt voor het gemak te vergeten dat de ervaring van wethouder Michel du Chatinier al van een paar zwembaden geleden is. Het is ook niet zo dat de sportverenigingen nu de taken van Sportspectrum over MOETEN nemen, ze zijn er alleen nu rechtstreeks voor verantwoordelijk. En dat wilden ze toch altijd al, onder het ‘juk’ van Sportspectrum vandaan? Kortom, ze kunnen voortaan kiezen bepaalde werkzaamheden zelf, via vrijwilligers, te doen, of daarvoor iemand in te huren. En kunnen, veel meer dan voorheen, zelf bepalen wát en hóe ze het veranderd willen hebben. Voor de zwembaden komt natuurlijk een andere beheerder, die daar gekwalificeerd personeel voor nodig heeft. Het zou te gek zijn als de, door de Thermen brand behoorlijk uitgedunde, zwemverenigingen zelf die zwembaden zouden moeten exploiteren, zoals de politieke oppositie nu suggereert. Die nieuwe beheerder neemt wellicht een deel van het huidige personeelsbestand over, al zal dat beslist niet op dezelfde voorwaarden zijn. Daarbij zal die organisatie, ánders dan Sportspectrum, proberen zoveel mogelijk vrijwilligers bij de werkzaamheden in te schakelen. Echt, gemeenteraad en zwemverenigingen moeten nu keuzes gaan maken, en prioriteiten gaan stellen, maar we kunnen gewoon doorgaan met zwemmen!
Als we praten over de prijs van dat zwemwater, moet niet worden vergeten dat de prijs die Alphenaren en zwemverenigingen betaalden, zelfs niet in de buurt van de werkelijke kostprijs kwam. Dat zal in de nieuwe situatie niet anders zijn, kortom, de gemeente moet er nog steeds geld op toeleggen, en bepaalt via die omweg wel degelijk de prijs!
De politiek staat weer bol van emotie, maar al die emotie haalt het niet tegen de kille werkelijkheid van de ‘Actieve Inertie’ bij Sportspectrum!
Inderdaad: Voltooid Verleden Tijd.

Tags: , , , , , , , , ,

Beleving in Castellum?

25 mrt

 

“In theater Castellum in Alphen aan den Rijn beleef je de voorstelling, in de Goudse Schouwburg beleef je het theater”
Tot deze conclusie kwamen we tijdens een discussie die ik, onder het genot van een kopje Barista cappuccino, had met een aantal studenten over dit onderwerp. Hun werkstuk ging over beleving in winkels, maar omdat ze weinig wisten van winkels, maar wel van theaters, zaten we al snel te praten over waarop theaters op dit vlak nou konden verschillen. En zo kwamen we tot deze uitspraak die de huidige problemen bij ons theater Castellum goed kan verklaren.

Beleven
“Een beleving is een uniek en persoonlijk aanbod waarmee je je op de markt kunt onderscheiden en waarvoor je een prijspremium kunt vragen”.
Beste lezers, vanaf het moment dat ik het boek ‘The Experience Economy’ van Gilmore en Pine (1999) las, ben ik een ‘belevenis profeet’ geworden. Na de nodige discussies over dit onderwerp kon ik die ideeën uitwerken voor winkels en winkelcentra, in het boek dat ik schreef over retailmarketing: ‘Marketing voor Retailers’.
Hoewel het principe al jaren bekend is in dierentuinen (ook in Avifauna) en musea (zoals het Archeon) wordt het helaas in winkelformules nog weinig toegepast.

De Goudse Schouwburg
De Goudse Schouwburg is vorig jaar gekozen tot ‘Schouwburg van het Jaar’ en, hoewel ik normaal gesproken een broertje dood heb van ‘lijstjes’, geeft dat toch wel aan dat deze instelling tot de top van de Nederlandse theaters behoort. Toch is er meer dan dat wat ons deed besluiten naar Gouda te blijven reizen in plaats van, dichtbij huis, te verkassen naar het nieuwe Theater Castellum.
Natuurlijk, het theater is veel bekender, je vindt daar voorstellingen die je in Alphen nog niet ziet. Het theatercafé is veel en veel gezelliger, maar ja, je moet wel heen en weer naar Gouda, ook bij slecht weer. Maar, hoewel het publiek per voorstelling anders is, is er eigenlijk altijd veel sfeer, en het gevoel “We zijn er weer”, welke voorstelling je ook bezoekt.

Theater Castellum
Bij Theater Castellum was, al bij de bouw, snel duidelijk dat het gebouw gewoon een paar meter te kort was. Dat had vast iets met architectuur te maken, maar daardoor sta je, éénmaal binnen, pats boem, voor de garderobe. Het theatercafé is een “pijpenla”, waarbij keuken én bars ook nog eens dwars in de ruimte werden geplaatst.
Ik ben geen architect, maar de gedeelde foyer valt elke leek direct op. Wil je iemand ‘aan de overkant’ ontmoeten, dan zul je een flink aantal trappen op en af moeten, om dat te kunnen. In de praktijk moet je het doen met het gezelschap dat toevallig aan jouw kant verblijft. Dat dit effecten heeft op de manier waarop de catering is geregeld (waarbij dat theatercafé al helemaal geen rol speelt) is wel duidelijk, maar dat maakt het er allemaal niet gezelliger op. Het feit dat er ook een ‘ander’ bioscooppubliek komt, maakt de ervaring met Castellum al bij binnenkomst wat rommeliger dan in Gouda, zonder bioscoop.

Beleving
Tja, en zo kwamen we al snel op wat je nu eigenlijk in dat theater beleeft. Is dat de voorstelling, of het theater?
Dán blijkt al snel dat je in Alphen aan den Rijn vooral een voorstelling beleeft, maar in Gouda het theater zelf. In Alphen spreekt iedereen erover dat ze naar die en die voorstelling zijn geweest, of naar die en die artiest hebben beluisterd, of dat en dat optreden hebben meegemaakt, of beleefd. In Gouda gaat iedereen naar de schouwburg, en komt de voorstelling, de artiest, of het optreden op de tweede plaats. Mocht het programma eens tegenvallen, dan heb je toch nog een leuke avond. Dát is in Alphen maar te bezien. Tja, en als je vooraf, én in de pauze, in die foyers relatief weinig plezier van je verblijf ontleende, zul je na afloop niet zo gauw in het theatercafé, waar je immers nog helemaal niet bent geweest, een drankje gaan drinken. Iets wat in Gouda heel gewoon is. Natuurlijk heb ik er geen uitgebreid onderzoek naar gedaan, maar het ligt voor de hand dat de beleving van dat Goudse theater een stuk intenser is dan in Alphen aan den Rijn gebruikelijk is. De kans dat de Alphenaar buiten Alphen aan den Rijn gaat shoppen, is dan ook een stuk groter. En Marc van Kaam moet, elke voorstelling opnieuw, een veel groter deel van zijn ‘klanten’ werven dan zijn collega in Gouda dat moet doen. Dát is duur!

Betalen!
We moeten er niet zo van opkijken dat Theater Castellum steeds meer geld nodig heeft. Dat is in Gouda, zonder bioscoop, ook het geval. Theater Castellum is nu allesbehalve een ideaal gebouw, dus er zal flink geïnvesteerd moeten worden om het gezelliger te maken. Investeren om ook daar het verblijf zelf tot een beleving te maken. Die plannen zijn er, maar het geld niet, blijkbaar. Alphen aan den Rijn moet fors méér geld in het ons theater investeren, en niet minder! Of het ook feitelijk te privatiseren. Dat is best mogelijk, maar dan moeten de nodige politici en bestuurders over hun eigen schaduw heenstappen. En ook dát zal veel geld kosten!
Maar gewoon op de huidige manier wat blijven dooremmeren, dát geeft in ieder geval geen ander perspectief dan dat we elk jaar méér geld in de put gooien.
Kortom, beste bestuurders en politici, geef Marc de financiële ruimte, of verkoop de tent!

Tags: , , , , , ,

Castellum rijp voor de Sloop?

19 dec

Inwoners van Alphen aan den Rijn, Boskoop en Rijnwoude, medeburgers,

Klaarblijkelijk dacht men bij Jogchems Theaters (JT) uit mijn eerdere pleidooi voor het onder curatele stellen van theater Castellum (Castellum onder Curatele), op te kunnen maken dat men hiermee een ongewenste concurrent wel kon elimineren. Nou, niets is minder waar.
Je kunt uit dit verhaal hoogstens afleiden dat het zakenleven zich verhardt, onder druk van de doorzettende economische crisis. Ook de rechtszaken van bouwmarkt Karwei tegen de hervestiging van Praxis wezen daar al op. Eten of gegeten worden, is blijkbaar steeds vaker het parool.

Oh, het bedrijf heeft zeker een punt, Marc van Kaam moet niet zo stellig beweren dat het theater én de bioscoop een volledig gescheiden exploitatie kennen, en dat van de bijna één miljoen Euro subsidie geen cent in de exploitatie van de bioscoop verdwijnt. In bedrijfskundig opzicht vallen drie verschillende verwante activiteiten in één gebouw nooit helemaal te scheiden. Maar ik geloof best dat de bioscoop zichzelf zou kunnen bedruipen. Dat laatste zal dan ook de voornaamste reden zijn van JT om de bioscoopactiviteiten in Castellum over te nemen.
Maar ja, je lost geen bedrijfskundig probleem op door er een ander voor in de plaats te krijgen.
‘Ons’ theater Castellum is nu eenmaal gebouwd op drie peilers, Theater, Bioscoop én Horeca. De bedoeling is ook altijd geweest tot een kloppende exploitatie te komen door niet alleen met elk van die drie peilers geld te verdienen, maar in het bijzonder in te zetten op synergie, in kosten én opbrengsten, vanuit deze drie peilers onder Castellum.
Wel, iedereen weet dat het met de horeca exploitatie, binnen het kader van voorstellingen en daarbuiten, slecht gesteld is. Daar hebben alle bezoekers van de Alphense Talkshow, zaterdag jl., weer van kunnen meegenieten. Het doorverkopen van de exploitatie van die horeca was wel een gemakkelijke, maar zeker geen effectieve manier om die poot te laten groeien en bloeien. En met het realiseren van synergie tussen die horeca en de andere twee activiteiten heeft het al helemaal niets te maken.
Medeburgers, het uitgangpunt van synergie in het ’business plan’ zou definitief ten grave gedragen worden als JT de bioscoop activiteiten zou overnemen. Nee, als ik ergens voor pleit is dat er eens goed, en allesbehalve vrijblijvend, gekeken gaat worden naar de manier waarop we die, absoluut noodzakelijke, synergie juist kunnen versterken. Het ‘grootmoedige aanbod’ van JT is niets meer of minder in te schatten als zakelijk opportunisme, waar Castellum, de Alphense bevolking én het cultuurbeleid helemaal niets mee opschieten. Integendeel, elke vorm van flexibiliteit (waardoor nu bijvoorbeeld grote kaskrakers kunnen uitwijken naar de (grotere) theaterzalen) zou verdwijnen. Dat zou de kas van JT beslist spekken, maar de exploitatie van het theater alleen maar verslechteren. En daarmee zou er niet minder, maar juist meer subsidie nodig zijn, die deels in de zakken van JT zou verdwijnen. Zo stom gaan we toch niet zijn!

Nee, zelfs met mijn beperkte inzicht in de exploitatie van Castellum zou ik direct iets willen doen met de horeca, én daarbij het theater elke avond willen openstellen. Als dat tijdelijk wat meer geld gaat kosten, nou én? Als daarmee Castellum over een paar jaar zijn eigen broek kan ophouden, is dat toch verantwoord? Of denken we soms dat het openen van ons nieuwe zwembad de gemeente niet de eerste jaren veel geld gaat kosten? Maar we kunnen, in beide gevallen overigens, het ons toch niet permitteren gloednieuwe voorzieningen een stille dood laten sterven?

Nee medeburgers, wat theater Castellum betreft is er nauwelijks sprake van oneerlijke concurrentie, zoals JT beweert. Dat vond JT, nog onder ander management, overigens zelf ook niet. Integendeel, als JT die bioscoopactiviteiten zou overnemen ontstaat er voor dit bedrijf een monopolie positie die voor Alphen en de Alphenaren alleen maar slecht zou uitpakken. Met dit aanbod schiet niemand iets mee op.
En het theater is natuurlijk niet te koop, voor niemand.

Oh ja, of de Alphense gemeenteraad het nog zo verantwoord vindt om elk jaar vijf ton in het theater te stoppen om een ‘brede programmering’ mogelijk te maken, daar moeten ze nog maar eens goed over nadenken. Mijn verhaal was gebaseerd op dat andere (bijna) half miljoen Euro die de negatieve exploitatiekosten moet dekken.

Tags: , , , , ,

Castellum onder Curatele!

13 dec

Inwoners van Alphen aan den Rijn, Boskoop en Rijnwoude, medeburgers!

Vele jaren heeft Alphen het zonder theater moeten doen. Dan zou het hier gebouwd worden (Thorbeckeplein), dan daar (IJsbaanterrein), maar uiteindelijk werd er een gat gevonden aan het gloednieuwe Rijnplein. “Iedereen” was, en is, enthousiast over het theater dat onze stad weer eens ‘op de kaart’ zette.
Alleen lijkt theater Castellum het zwarte gat van de cultuurbegroting te zijn.
Vorig jaar betaalde, via de forse gemeentelijke subsidie, elke medeburger, groot of klein, een bedrag van €13, 50 voor het genoegen in de eigen gemeente naar het theater te kúnnen. In totaal bijna één miljoen Euro!
Helaas is dat slechts het genoegen voor weinigen, want in totaal scoort Castellum maar 70.000 bezoekers per jaar, dus nog geen één bezoek per Alphenaar. Dát is toch wel heel karig voor een voorziening waar we, volgens onze politici, niet buiten kunnen. Je kunt op je vingers natellen dat slechts een kleine groep (7000 Alphenaren, als ik ervan uitga dat die er 10 keer per jaar komen) een theatervoorziening gebruiken waar dus 90% van de bevolking niet of nauwelijks zijn neus laat zien.
Als we dan ook nog lezen, in de subsidieverlening over 2010, dat er twee keer zoveel populaire (=uitverkochte) musicalvoorstellingen zijn geboekt dan gedacht, is dat bezoek ook nog behoorlijk geflatteerd.

Omdat het bezoek niet stijgt, maar de kosten dat wel doen, mogen we vooronderstellen dat het gat tussen wat er binnen komt, en wat er uit gaat, alleen maar groeit. Je zou dus verwachten dat directie en bestuur met gescheurde kleren en as op hun hoofd hun ellende in de Alphense raadszaal komen uitsnikken, maar niets is minder waar.
Directeur Marc van Kaam stelt in Alphen.CC nogal arrogant dat hij ‘optimistisch’ is, en blijft. Eerlijk gezegd, beste medeburgers, maakt juist dat mij zo ongerust. Dát, en het feit dat de Alphense gemeenteraad, druk bezig te bezuinigen op van alles en nog wat, hier eigenlijk niets over te melden heeft. Tenslotte kun je voor één miljoen Euro per jaar best leuke dingen doen voor medeburgers die in deze tijd het water aan de lippen staat. Zelf heb ik al duidelijk gemaakt dat je voor die 1 miljoen Euro (waarvan maar de helft door de gemeente moet worden opgehoest) het hele Stadshart de boost kunt geven die daar bitter nodig is. Een bedrag dat in dat Stadshart geld oplevert, terwijl de één miljoen Euro die jaarlijks in het theater wordt gepompt, weg is en weg blijft.

Ik begrijp werkelijk niet waarom Marc zo optimistisch is. Tenslotte is allang bekend dat veel mensen bezuinigen op theaterbezoek, dus lijkt er weinig reden te zijn dat dit bezoekersaantal ooit over de 70.000 gaat komen. Daarmee gaat misschien dit jaar al de subsidie over de 1 miljoen Euro heen en het eind is nog lang niet in zicht.

Het lijkt me dat het roer drastisch om moet, en dat de tijd van ‘leuke dingen doen voor de mensen’ over is. Natuurlijk kan geen theater zichzelf bedruipen als de politiek eisen stelt ten aanzien van de diversiteit van het aanbod. Maar tweemaal zoveel subsidie als waarvan iedereen uitging, dát gaat gewoon te ver. De problemen worden, zo moet ik begrijpen, ook nog wat gecamoufleerd door de resultaten van de bioscoopvoorstellingen, maar we hebben geen theater gebouwd om films te vertonen. En de restaurant voorzieningen zijn al sinds de opening één groot drama, zoals iedereen in de gemeente wel weet. Maar Marc weet weinig beters naar voren te halen dan dat die subsidie (hoe hoog we die al vinden) ‘relatief weinig’ is. Het lijkt me dat de gemeenteraad eens fors moet ingrijpen (liever de wethouder, maar die lijkt alleen maar bezig ook aan de Lage Zijde een dergelijk zwart gat te creëren: Het Cultuurhuis.
Medeburgers, het wordt tijd dat er in beide gevallen eens flink op de rem wordt getrapt. Theater Castellum kunnen we natuurlijk niet meer kwijt, zoals we ons stadhuis, ondanks de extreme kosten, ook niet meer kwijt konden. Maar het Cultuurhuis staat er nog niet, en komt er voorlopig ook niet als onze volksvertegenwoordigers hun verantwoordelijkheid namens hun kiezers nemen.
Intussen moet theater Castellum onder curatele worden gezet voor de zaak echt uit de hand loopt. Dat betekent niet alleen dat er fors op de personeelskosten moet worden bespaard (nu 50% van de kosten) en dat het aanbod, eisen of niet, veel beter moet worden afgestemd op wat de Alphense bevolking wil zien. Niet wat een kleine culturele elite bepaalt dat ze moeten zien.
De tering naar de nering zetten, heet dat al heel lang

Tja, en als dat niet het geval is, als college en raad Gods water over Gods akker laten lopen, is er nog maar één lichtpuntje. Na 2013 gaan er 30.000 nieuwe medeburgers aan die miljoen meebetalen! Van harte, natuurlijk!

Tags: , , ,